4. Demokratik Eğitim Kurultayı "Eğitim Hakkı" 1. Cilt
İÇİNDEKİLERİÇİNDEKİLERİÇİNDEKİLER ÖNSÖZ iii İÇİNDEKİLER v AÇILIŞ KONUŞMALARI 1 Fevzi AYBER (EĞİTİM SEN Genel Eğitim Sekreteri) 3 Alaaddin DİNÇER (EĞİTİM SEN Genel Başkanı) 7 Sami EVREN (KESK Genel Başkanı) 11 KOMİSYON RAPORLARI VE BİREYSEL VE KURUMSAL BİLDİRİLER 13 EĞİTİM HAKKI 15 GİRİŞ 19 1. KÜRESEL SALDIRILAR KARŞISINDA EĞİTİM HAKKI 21 EĞİTİM HAKKININ TARİHSEL GELİŞİMİ 27 Türkiye'de Eğitim Hakkının Gelişimi 28 TÜRKİYE'DE EĞİTİM HAKKINA ERİŞİM VE ENGELLER 36 Nüfusun Eğitim Durumu 36 Nüfusun Ortalama Eğitim Süresi: Türkiye Altıncı Sınıftan Terk 39 EĞİTİMDE KAYNAK SORUNU . 40 2. TÜR VE DÜZEYLER ARASINDA GEÇİŞ 48 OKULÖNCESİ EĞİTİM 48 İLKÖĞRETİM 50 İLKÖĞRETİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ 53 ORTAÖĞRETİM 55 Genel Ortaöğretim 57 Mesleki ve Teknik Ortaöğretim 57 ORTAÖĞRETİMDEN YÜKSEKÖĞRETİME GEÇİŞ 58 3. İHMALE UĞRAYAN ÇOCUKLAR VE EĞİTİM 60 ÇALIŞAN ÇOCUKLAR VE EĞİTİM 62 Dünya ye Türkiye'de Çalışan Çocuklar Sorunu 62 Çocuk İşçiliğinin Ekonomik ve Toplumsal Nedenleri 68 Çalışan Çocukların Sorunları 70 Çalışan Çocuk Sorununun Toplumsal Sonuçları ve Çözüm Önerileri 72 SOKAK ÇOCUKLARI VE EĞİTİM 73 Dünyada ve Türkiye'de Sokak Çocukları 74 Sokak Çocukları Sorununun Toplumsal Nedenleri 75 Sokak Çocuklarının Yaşantıları, Karşılaştığı Sorunlar, Riskler 77 Sokak Çocukları Sorununda Devletin Sorumluluğu ve Sorunların Çözümüne Dönük Öneriler 78 SAVAŞ VE GÖÇ NEDENİYLE EĞİTİMSİZ KALAN ÇOCUKLAR 79 Savaş ve Eğitim 79 Göç ve Eğitim 81 Göçün Etkileri ve Çözüm Önerileri 83 4. ÖZEL EĞİTİM GEREKTİREN BİREYLERİN EĞİTİM HAKKI 84 ÖZEL EĞİTİM ALANI 84 Özel Eğitim Gerektiren Birey 85 Özel Eğitim 85 Zedelenme-Yetersizlik-Özür (Engel) 86 Rehabilitasyon 87 Özel Eğitim Gerektiren Bireylerin Sınıflandırması 87 Özel Eğitim Gerektiren Bireylerin Yaygınlık Oranları 88 ÖZEL EĞİTİM GEREKTİREN BİREYLERİN TANILANMALARI 89 Tıbbi Tanılama Modeli 89 Eğitsel Tanılama Modeli 90 Belirleme ve Tanılamada Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri 95 TÜRKİYE'DE ÖZEL EĞİTİM GEREKTİREN BİREYLERE YÖNELİK DÜZENLENMİŞ EĞİTİM ORTAMLARI 98 Erken Eğitim 99 Okulöncesi Eğitim 99 İlköğretim 100 Özel Eğitim Gerektiren Bireylere Yönelik Açılan Merkezler 103 Kaynaştırma Eğitimi 104 Özel Eğitim Gerektiren Bireylere Yönelik Uygulanan Programlar 108 Eğitim Ortamları ve Programlara Yönelik Öneriler 109 ÖZEL EĞİTİMDE AİLE KATILIMI VE TOPLUMSAL BİLİNÇ 109 YETERSİZLİKTEN ETKİLENMİŞ BİREYLERE YÖNELİK FİZİKSEL ÇEVRENİN DÜZENLENMESİ 112 YETERSİZLİKTEN ETKİLENMİŞ BİREYLERDE MESLEKİ EĞİTİM 114 ÖZEL EĞİTİMDE İSTİHDAM 116 ÖZEL EĞİTİMDE PERSONEL VE ÖĞRETMEN YETİŞTİRME 117 ÖZEL EĞİTİMDE FİNANSMAN VE "ÖZEL" ÖZEL EĞİTİM KURUMLARI 120 SONUÇ YERİNE 121 KAYNAKÇA 125 BİREYSEL VE KURUMSAL BİLDİRİLER "EĞİTİM HAKKI" 129 Michael W. APPLE (VVİsconsin Üniversitesi, ABD) "Eğitimde Denetim Kültürü, Rekabet ve Sınıf Stratejileri" 131 Nicolas RİCHARDS (Eğitim Enternasyonali (El), Belçika) 155 Enver ÖNDER (ÖV-DER) 159 Roland HUBERT (Fransız Ulusal Eğitimciler Sendikası (SNES)) 163 Jan FORSELL (İsveç Öğretmenler Sendikası) 167 ÇOKDİLLİ, ÇOKKÜLTÜRLÜ TOPLUMLARDA EĞİTİM 171 GİRİŞ 175 ULUS-DEVLETTE KÜLTÜR, EĞİTİM ve DİL POLİTİKALARI 177 TÜRKİYE'DE KÜLTÜR, EĞİTİM ve DİL POLİTİKALARI 178 TÜRKİYE'NİN DİL POLİTİKASI 181 TÜRKİYE'DE ANADİLİ SORUNU 183 EĞİTİMDE ÇOKKÜLTÜRLÜLÜK 184 EĞİTİMDE KÜLTÜREL KİMLİKLER 187 Dinsel Kimlikler 187 Cinsel Kimlik 188 Etnik Kimlik 189 Azınlıklar 189 EĞİTİMDE ANADİLİ VE ÇOKDİLLİLİK 190 Dil ve Dilin Gelişimi 191 Dil, Kültür ve Düşünce İlişkisi 191 SONUÇ 193 ÖNERİLER 196 KAYNAKÇA 200 EKLER 201 EK 1: ULUSLARARASI HUKUK BELGELERİNDE KÜLTÜREL HAKLAR 201 EK 2: ŞÛRALARDA, KURULTAYLARDA VE HÜKÜMET ROGRAMLARINDA ÇOKKULTURLU VE ÇOKDİLLİ EĞİTİME BAKIŞ 213 EK 3: ÇEŞİTLİ ÜLKELERDE ANADİLDE EĞİTİM UYGULAMALARI 221 EK 4: EĞİTİMDE AYRIMCILIKLARA TANIKLIKLAR 230 BİREYSEL VE KURUMSAL BİLDİRİLER "ÇOKDİLLÎ, ÇOKKULTURLU TOPLUMLARDA EĞİTİM" 237 Cumhur BAL (Kafkas Dernekleri Federasyonu) "Çok Dilli, Çok Kültürlü Toplumlarda Eğitim" 239 Arnd-Michael NOHL (Freie Üniversitesi, Almanya) "Almanya'da Kültürlerarası Pedagoji" 243 Çeto ÖZEL (İstanbul Kürt Enstitüsü) "Eğitimde Fırsat Eşitliği" 251 Salvador Benavent i Martinez (Eğitim Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (STES), İspanya) "Valensiya Ülkesinde Dil Sorunu ve Katalanca Öğretimi" 257 Arda ARIKAN (Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi) "Eğitim ve Politika" 261 Klaus Liebe-Harkort (Eğitim ve Bilim Çalışanları Sendikası (GEW), Almanya) "Dil, Anadil, İkidillilik ve Çokkültürlülük" 265 EĞİTİM VE BİLİM ÇALIŞANLARI 273 ÖĞRETMEN YETİŞTİRME VE ÖĞRETMENLERİN MESLEKİ GELİŞİMİ 275 BÖLÜM I. ÖĞRETMEN YETİŞTİRME 279 GİRİŞ 279 1. MEVCUT DURUM 280 2. ÖĞRETMEN YETİŞTİRMENİN TARİHSEL GELİŞİMİ 282 İlköğretim I. Kademe (İlkokul) Öğretmeni Yetiştirme 284 İlköğretim II. Kademe (Ortaokul) Öğretmeni Yetiştirme 285 3. GÜNÜMÜZDE ÖĞRETMEN YETİŞTİRMENİN SORUNLARI 288 4- DÜNYADA ÖĞRETMEN YETİŞTİRMEYE TEMEL YAKLAŞIMLAR 290 BÖLÜM II. ÖĞRETMENLERİN MESLEKİ GELİŞİMİ 294 1. MESLEĞE GİRİŞ, ATANMA VE ADAYLIK 294 2. İŞYERİNDE ÖĞRENMENİN DESTEKLENMESİ 295 3- ÖĞRETMENLERE YÖNELİK HİZMET İÇİ EĞİTİM UYGULAMALARI 295 4. YAŞAM BOYU ÖĞRENME 299 ÖNERİLER 302 KAYNAKÇA 304 ÜNİVERSİTE VE AKADEMİSYEN YETİŞTİRME 305 BÖLÜM I. DEĞİŞİM TARTIŞMALARININ ODAĞINDA ÜNİVERSİTE VE AKADEMİSYEN 309 1.1. SORUNU TANIMLAMAK 309 1.2. ÜNİVERSİTE NEDİR? 309 1.3. BİLİMDE ETİK 310 1.4. ÜNİVERSİTE ÖZERKLİĞİ VE AKADEMİK ÖZGÜRLÜK 311 BÖLÜM II. NEOLİBERAL POLİTİKALARIN BASKISI ALTINDA ÜNİVERSİTE 312 2.1. HARÇLAR 313 2.2. PARALI HİZMET VE ÖZELLEŞTİRME 315 2.3. İŞLETME ANLAYIŞI 315 2.4. YAZ OKULLARI 315 2.5. İKİLİ VE GECE ÖĞRETİMİ 316 2.6. SÖZLEŞMELİ PERSONEL 316 2.7. DERS YÜKLERİ VE EK DERSLER 316 2.8. ÜCRETLER VE GEÇİM KOŞULLARI 316 2.9. BAZI EĞİLİMLER, RİSKLER VE ÖNERİLER 318 BÖLÜM III. ÖĞRETİM ELEMANI YETİŞTİRME POLİTİKASIZLIĞI 319 3.1. ASİSTANLIK SİSTEMİNDEN ESNEK ÖĞRETİM ELEMANI PİYASASINA GEÇİŞ 319 3.1.1. Araştırma Görevlisi Kimdir? 319 3.1.2. Çevreden Merkeze (Yurtdışına) Devir 321 3.1.3. İdeolojik-Siyasi Bir Tercih 322 3.2. AKADEMİK YÜKSELTME VE DEĞERLENDİRME SORUNLARI 323 3.2.1. Ölçütler Sağlıksız 323 3.2.2.Sözleşmeli Yardımcı Doçentlik 323 3.2.3. Derece Engellemesi 323 BÖLÜM IV. ÜNİVERSİTE YÖNETİMİ VE ÜST YÖNETİMİ 324 4.1. ÜNİVERSİTELERİN YÖNETİMİ 324 4.2. 2547 SAYILI YÖK YASASI VE ÜNİVERSİTE YÖNETİMİ 324 4.3. Üst Kuruluşlar ve Üniversite Özerkliği 328 4.4. Başka Ülkelerde Üniversite Üst Yönetimi 331 4.4.1. Rektörlerin Belirlenmesi 331 4.4.2. Yetki Paylaşımı 332 4.4.3. Kurullar veya Atama 332 4.4.4. Seçim İlke(siz)liği 333 BÖLÜM V. SONUÇ ve ÖNERİLER 333 5.1. ÜNİVERSİTE KAMUSAL BÎR HİZMETTİR 333 5.2. YÖK SİSTEMİ KALDIRILMALIDIR 333 5.3. ÖZERK DEMOKRATİK ÜNİVERSİTE OLUŞTURULMALIDIR 334 5.4. AKADEMİK ÖZGÜRLÜK SINIRLANDIRILMAMALIDIR 334 5.5. ÖZLÜK HAKKI VE AKADEMİK YÜKSELTME 334 5.6. AKADEMİSYEN YETİŞTİRME 335 KAYNAKÇA 336 BİREYSEL VE KURUMSAL BİLDİRİLER "EĞİTİM VE BİLİM ÇALIŞANLARI" 337 Kamuran GÖDELEK (Mersin Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi) Ertuğrul GÖDELEK (Mersin Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi) "Üniversite Eğitimi ve Öğretmen Kimliği" 339 Necati AKPINAR (Eğit-Der) 343 Mary COMPTON (Ulusal Öğretmenler Sendikası (NUT), İngiltere) "Eğitim Hakkı: Küreselleşme" 347 Gabriella Giorgetti (Ulusal Eğitim Sendikası (Cgilscuola), İtalya) 349 |