İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Açısından Maden İşçileri
İÇİNDEKİLERİÇİNDEKİLER.................................................................................13KISALTMALAR CETVELİ...........................................................19 GİRİŞ.................................................................................................21 BİRİNCİ BÖLÜM MADEN VE MADEN İŞÇİSİ § 1. Maden kavramı........................................................................25 § 2. Maden işçisi kavramı...............................................................33 İKİNCİ BÖLÜM TARİHSEL GELİŞİM § 3. Dünyadaki gelişim....................................................................37 I. Sanayi devrimi öncesi..................................................................37 II. Sanayi devrimi sonrası.................................................................38 III. Konunun uluslararası alanda düzenlenmesi.................................43 § 4. Ulusal hukuktaki gelişim..........................................................51 I. Büyük Millet Meclisi dönemi öncesi...........................................51 II. Büyük Millet Meclisi dönemi.......................................................61 III. Cumhuriyet dönemi......................................................................62 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BİREYSEL VE TOPLU İŞ HUKUKU AÇISINDAN MADEN İŞÇİLERİ § 5. Maden işyerlerinde iş akdi kurma özgürlüğü ve sınırları.....70 I. Maden işyerlerinde iş akdi yapma yasaklan................................70 II. Maden işyerlerinde iş akdi kurma zorunluluğu............................71 § 6. Maden işyerlerinde işin düzenlenmesi.....................................73 I. Çalışma süresinden sayılan haller................................................74 II. Postalar halinde çalışmalar...........................................................74 1. İşin niteliği gereği 24 saat çalışılacak maden işyerleri.............75 2. İşveren tarafından postalar halinde çalışma yaptırılan maden işyerleri.........................................................................77 III. Günde en fazla yedi buçuk saat çalışılacak maden işyerleri........78 § 7. Maden işçilerinin parasal hakları............................................81 I. Asıl ücret......................................................................................81 II. Asıl ücrete ek ödemeler................................................................82 1. İkramiyeler...............................................................................82 2. Yer altı (maden) tazminatı........................................................84 3. Primler......................................................................................85 a) Olağanüstü hal primi...........................................................85 b) Teşvik primi........................................................................86 4. Gece (vardiya) zammı..............................................................87 5. Kuru katık bedeli ve yemek yardımı........................................87 III. Yer üstü işçisinin yer altında geçici süre çalıştırılması................88 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ AÇISINDAN MADEN İŞÇİLERİ § 8. Maden işyerlerinde risk değerlendirmesi................................91 I. İş kazası riskleri............................................................................92 1. İşçilerden kaynaklanan riskler..................................................92 2. Çalışma ortamından kaynaklanan riskler.................................92 3. Yer üstü madenlerinde iş kazası riskleri..................................95 II. Meslek hastalığı riskleri...............................................................96 1. Akciğer toz hastalığı riskleri....................................................96 2. Fiziksel etkenli riskler..............................................................98 3. Kanserojen riskler..................................................................100 4. Biyolojik etkenli riskler..........................................................100 § 9. İşverenin yükümlülükleri ve sorumluluğu............................102 I. İşverenin yükümlülükleri...........................................................102 1. İş kazalarına karşı önlem alma yükümlülüğü.........................103 a) Gaz ve toz patlamalarıyla ocak yangınlarına karşı alınması gereken önlemler................................................108 aa) Yürürlükteki mevzuata göre alınması gereken önlemler.........................................................108 bb) Yol gösterici kurallara göre alınması gereken önlemler.........................................................111 b) Göçüklere karşı alınması gereken önlemler......................122 aa) Yürürlükteki mevzuata göre alınması gereken önlemler.........................................................122 bb) Yol gösterici kurallara göre alınması gereken önlemler.........................................................124 c) Yer üstü madenlerinde iş kazalarına karşı alınması gereken önlemler...............................................................125 aa) Yürürlükteki mevzuata göre alınması gereken önlemler.........................................................125 bb) Yol gösterici kurallara göre alınması gereken önlemler.........................................................127 2. Meslek hastalıklarına karşı önlem alma yükümlülüğü...........130 3. İşverenin iş sağlığı ve güvenliği konusunda örgütlenme yükümlülüğü.......................................................136 a) İş sağlığı ve güvenliği kurulu............................................136 b) İşyeri sağlık birimi ve işyeri hekimleri.............................138 c) İş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanlar.. 140 d) Daimi ve teknik nezaretçiler.............................................143 e) İşyeri düzeyinde katılım ve işbirliği..................................144 f) Sağlık ve güvenlik işçi temsilcileri...................................145 4. İşverenin işçileri eğitim yükümlülüğü....................................146 5. İşverenin denetim yükümlülüğü.............................................150 II. İşverenin sorumluluğu................................................................152 1. İdari yaptırımlar.....................................................................152 a) İdari para cezalan..............................................................152 b) İşin durdurulması veya işyerinin kapatılması...................154 c) İşçilerin çalışmaktan alıkonulması....................................156 2. Cezai sorumluluk...................................................................156 3. Hukuki sorumluluk.................................................................158 a) İşverenin hukuki sorumluluğunun niteliği........................158 b) İşveren kusurunun ölçüsü..................................................160 c) İşverenin sorumluluğunda hakların yarışması..................161 d) İşverenin sorumluluğunun kapsamı..................................162 e) İşveren tarafından ödenecek tazminat...............................164 aa) Maden işçisinin maddi zararının tespiti.......................164 aaa) İşlemiş dönem zararı...........................................164 bbb) İşleyecek aktif dönem zararı...............................165 ccc) İşleyecek pasif dönem zararı...............................168 bb) Maden işçilerine ödenecek maddi tazminatın hesabı........................................................168 § 10. İşçinin hakları ve yükümlülükleri........................................171 I. İşçinin haklan.............................................................................171 1. İşçinin bilgilenme ve eğitim hakkı.........................................171 2. İşçinin katılım hakkı...............................................................171 3. İş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmamasına karşı işçinin haklan................................................................172 a) Çalışmaktan kaçınma hakkı..............................................172 b) İş akdini derhal fesih hakkı...............................................174 II. İşçinin yükümlülükleri...............................................................175 BEŞİNCİ BÖLÜM SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU AÇISINDAN MADEN İŞÇİLERİ § 11. Sosyal sigortalar kanunundaki düzenlemeler.....................179 I. Yaşlılık aylığı (emeklilik) koşullan...........................................179 1. Özel emekliliğin kapsamı.......................................................179 2. Özel emeklilik koşulları.........................................................181 II. İtibari hizmet süreleri.................................................................187 1. Daimi veya münavebeli çalışmalarda itibari hizmet süreleri........................................................................187 2. Karma çalışmalarda itibari hizmet süreleri............................189 3. Hizmet borçlanması veya birleştirmesinde itibari hizmet süreleri........................................................................190 III. Yaşlılık aylığının hesaplanması..................................................200 § 12. Amele birliği...........................................................................203 I. Amele birliği üyeleri..................................................................204 II. Amele birliği yardımlan.............................................................204 1. Sosyal sigorta benzeri yardımlar............................................206 a) Geçici iş göremezlik yardımı............................................206 b) Tedavi yardımı..................................................................207 c) Son yardım........................................................................208 d) Öğrenim yardımı...............................................................208 e) Cenaze yardımı.................................................................210 2. Kredi yardımları.....................................................................210 a) Ödünç para yardımı...........................................................210 b) Konut kredisi.....................................................................210 c) Konut onarım kredisi........................................................211 3. Konaklama yardımı................................................................211 § 13. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu tasarısındaki düzenlemeler...................................................212 I. Yaşlılık aylığı koşulları..............................................................212 II. Fiili hizmet süresi zammı...........................................................214 III. Yaşlılık aylığının hesaplanması..................................................216 SONUÇ............................................................................................217 ÖZET...............................................................................................225 SUMMARY.................................................,...................................227 KAYNAKÇA..................................................................................229  |
