Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye'de İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
İÇİNDEKİLERGİRİŞ1. BÖLÜM: AVRUPA SOSYAL POLİTİKASININ GELİŞİMİ ÇERÇEVESİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ....................................................................................1 1.1. Avrupa Birliği Kurumsallaşma Süreci..................................................................1 1.1.1. Kurucu Antlaşmalar...........................................................................................1 1.1.1.1. Tek Senet Öncesi (1987).................................................................................1 1.1.1.2. Tek Senet ve Sonrası (1987-1990)..................................................................2 1.1.1.3. Maastricht Antlaşması Sonrası (1990-)..........................................................4 1.1.2. Avrupa Birliği Örgüt Yapısı..............................................................................5 1.1.2.1. Avrupa Parlamentosu......................................................................................5 1.1.2.2. Bakanlar Konseyi............................................................................................5 1.1.2.3. Avrupa Komisyonu.........................................................................................6 1.1.2.4. Adalet Divanı..................................................................................................6 1.1.3. Avrupa Hukuku'nun Yazılı Kaynakları.............................................................6 1.1.3.1. Birincil Mevzuat..............................................................................................7 1.1.3.2. İkincil Mevzuat...............................................................................................7 1.1.3.3. Milletler Arası Antlaşmalar.............................................................................8 1.1.4. Avrupa Birliği'nde Ortak Karar Alma Yöntemleri............................................8 1.1.4.1. Oybirliği Yöntemi...........................................................................................8 1.1.4.2. Oyçokluğu Yöntemi........................................................................................9 1.1.4.3. Nitelikli Oyçokluğu Yöntemi..........................................................................9 1.1.4.4. İşbirliği ve Ortak Karar Alma Yöntemi..........................................................9 1.2.. Avrupa Birliği'nde İş Sağlığı ve Güvenliği'nin Gelişimi..................................11 1.2.1. Avrupa Tek Senedi Öncesi ve Kurucu Antlaşmalar........................................11 1.2.2. Avrupa Tek Senedi ve Çerçeve Direktifler......................................................16 1.2.3. 1990 Sonrası İş Sağlığı ve Güvenliği'nde Gelişmeler.....................................20 1.2.3.1. İşçilerin Temel Sosyal Hakları Topluluk Şartı (1989)..................................20 1.2.3.2. Maastricht Antlaşması..................................................................................22 1.2.3.3. Yeşil Kitap....................................................................................................23 1.2.3.4. Beyaz Kitap...................................................................................................24 1.3. Avrupa Birliği Genişlemeler Sonrası İş Sağlığı ve Güvenliği İle İlgili Analiz ..26 1.3.1. İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı'nm Kurulması.................................................26 1.3.2. Avrupa İstihdam Stratejisi................................................................................28 1.3.3. 2002-2006 İşyeri Sağlık ve Güvenlik Topluluk Stratejisi................................30 1.3.4. Avrupa İstihdam Yapısındaki Değişimler ve İş Sağlığı ve Güvenliği Alanına Etkileri........................................................................................................................33 1.3.4.1. Kadın Çalışanların Artışı ve Genç Çalışanlar...............................................33 1.3.4.2. İstihdam Yapısındaki Değişimler..................................................................34 1.3.4.3. Risk Tanımındaki Değişimler.......................................................................35 1.3.5. Avrupa Birliği'nin İşyeri Sağlık ve Güvenliği Konusundaki Yeni Stratejisi.. 36 1.3.5.1. İşyerinde İyilik Hali Anlayışının Yaygınlaştırılması....................................36 1.3.5.2. Önleme Kültürünün Güçlendirilmesi...........................................................37 1.3.5.3. Konuyla İlgili Araçları Birleştirerek Ortaklık Oluşturmak...........................39 1.3.5.3.1. Yasal ve Kurumsal Çerçeveyi Uyarlamak.................................................39 1.3.5.3.2. Yenilikçilik Yaklaşımını Geliştirmek........................................................41 2. BÖLÜM: TÜRKİYE'DE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ....................................45 2.1. Türkiye Büyük Millet Meclisi Kuruluşu Sonrası ve Cumhuriyet Döneminde Çalışma Yaşamına Yönelik Yaklaşımlar...................................................................45 2.1.1. 1921 Tarihli Ereğli Kömür Havzası Yasası.....................................................46 2.1.2. 1924-1925 İş Yasası Tasarıları.........................................................................49 2.1.3. 1926 Tarihli Borçlar Kanunu...........................................................................51 2.1.4. 1930 Tarihli Umumi Hıfzıssıhha Kanunu........................................................52 2.1.5. 1936 Tarihli ve 3008 Sayılı İş Kanunu............................................................53 2.2. Çok Partili Dönemde Çalışma İlişkileri..............................................................53 2.2.1. Çalışma Bakanlığı İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Enstitüsünün kurulması (1968) ...................................................................................................................................54 2.2.2. Sosyal Sigortalar Kurumu İçinde Önce İki Hastanede Klinik Olarak, Sonra İki Hastane Biçiminde Meslek Hastalıkları Hastaneleri'nin Kurulması (1976)..............54 2.2.3. Çalışma Bakanlığı İşçi Sağlığı Genel Müdürlüğü'nde Yeni Bir Dönem (1977) ....................................................................................................................................55 2.2.4. "İşyeri Hekimleri'nin Görev, Yetkileri ve Çalışma Şartları Hakkında Yönetmelik'in yayınlanması (4 Temmuz 1980)........................................................55 2.2.5. İlk İşçi Sağlığı İş Güvenliği Haftası'nın Düzenlenmesi (1987).......................55 2.2.6. Mesleksel Sağlık ve Güvenlik Yasası'nın hazırlanması (1995)......................56 2.3. Günümüzde Türkiye'de İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları...............................57 2.4. Avrupa'da Çalışma Yaşamı'nı Düzenleyen Kurallar ve Bu Kuralların Türkiye'ye Etkileri........................................................................................................................64 3. BÖLÜM: AVRUPA BİRLİĞİ İLE BÜTÜNLEŞME SÜRECİNDE TÜRKİYE'DE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ..................................................................................72 3.1. Bütünleşme Sürecinin Aşamaları ve Avrupa Birliği Türkiye İlişkilerine Tarihsel Bir Bakış.....................................................................................................................72 3.2. 1999 Helsinki Doruk Toplantısı..........................................................................74 3.3. Birlik Tarafından Hazırlanan Katılım Ortaklığı Belgeleri, İlerleme Raporları Çerçevesinde Türkiye'den Beklenenler.....................................................................76 3.4. Ulusal Programlarda İş Sağlığı ve Güvenliği......................................................81 3.4.1. Ulusal Program (2001).....................................................................................81 3.4.2. Ulusal Program (2003).....................................................................................87 3.5. Karşılıklı Hazırlanan Belgeler Çerçevesinde Uyuma Yönelik Değişimler.........87 3.5.1. 4857 Sayılı Yeni İş Kanunu.............................................................................87 3.5.2. Direktiflere Uyum Amaçlı Çıkarılan Yönetmelikler.......................................94 3.6. Uyum Sürecinin Yönetiminde Karşılaşılan Sorunlar..........................................96 3.7. Uyum Süreci ve Kurumsal Yeniden Yapılanma.................................................98 3.7.1. İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi'nin Kurulması ve İş Sağlığı ve Güvenliği Yasa Tasarısı Çalışmaları...........................................................................................98 3.7.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü'nün Yeniden Yapılandırılması... 103 3.7.3. İş Sağlığı ve Güvenliği Sosyal Politika Belgesi.............................................104 SONUÇ KAYNAKÇA EKLER ÖZET  |
