Sağlığın Finansmanı Ve Türkiye İçin Sağlık Finansman Modeli Önerisi
İÇİNDEKİLERİÇİNDEKİLERKısaltmalar.................................................................................. Tablolar Dizini............................................................................. Şekiller Dizini.............................................................................. Yöntem Giriş 1. BÖLÜM: SAĞLIK FİNANSMANININ KAVRAMSAL VE TARİHSEL GELİŞİMİ.................................................................. 1.1. Sağlık ve Sağlık Finansmanı Kavramları.......................................... 1.1.1. Sağlık Kavramı ve Sağlık Hakkı............................................ 1.1.2. Sağlık Finansmanı Kavramı................................................. 1.1.3. Sağlık Finansmanının Amaçları............................................. 1.1.4. Sağlık Finansmanının İşlevleri.............................................. 1.2. Sağlık Finansmanının Tarihsel Gelişimi........................................... 1.2.1. Özel Nitelikli Finansmanın Gelişimi....................................... 1.2.1.1. Cepten Ödemeler.................................................... 1.2.1.1.1. Doğrudan Ödemeler..................................... 1.2.1.1.2. Kullanıcı Katkıları....................................... ..2.1.1,3. Enformel Ödemeler...................................... 1.2.1.2. Özel Sağlık Sigortacılığı............................................ 1.2.1.3. Tıbbi Tasarruf Hesapları............................................ 1.2.2. Kamusal Nitelikli Finansmanın Gelişimi.................................. 1.2.2.1. Sosyal Sağlık Sigortacılığı.......................................... 1.2.2.2. Vergilerle Finansman................................................ 2. BÖLÜM: TÜRKİYE'DE SAĞLIK FİNANSMANININ TARİHSEL GELİŞİMİ VE TÜRK SAĞLIK SİSTEMİ.............................. 2.1. Türkiye'de Özel Nitelikli Sağlık Finansmanının Gelişimi.......................... 2.1.1. Türkiye'de Cepten Ödemeler................................................ 2.1.2. Türkiye'de Özel Sağlık Sigortacılığı........................................... 2.2. Türkiye'de Kamusal Nitelikli Sağlık Finansmanının Gelişimi..................... 2.2.1. Türkiye'de Sosyal Sağlık Sigortacılığı......................................... 2.2.1.1. Türkiye'de Sosyal Sağlık Sigortası Sağlayan Kurumlar.........., 2.2.1.1.1.Sosyal Güvenlik Kurumunun Yürürlükten Kaldırdığı Kurumlar...................................................... a) Sosyal Sigortalar Kurumu.............................. b) Emekli Sandığı........................................... c) Bağ-Kur................................................... 2.2.1.1.2. Sosyal Güvenlik Kurumu.................................. 2.2.1.2. Türkiye'de Sosyal Sağlık Sigortaları Nüfus Kapsamı.............. 2.2.1.3. Türkiye'de Sosyal Sağlık Sigortalarından Yararlanma Koşulları. 2.2.1 A. Türkiye'de Sosyal Sağlık Sigortalarında Sağlık Yardımlarının Kapsamı ve Süresi....................................................... 2.2.1.5. Türkiye'de Sosyal Sağlık Sigortaları Prim Oranları ve Prim Matrahı............................................................. 2.2.1.6. Türkiye'de Sosyal Sağlık Sigortaları Gelir - Gider Dengeleri.... 2.2.2. Türkiye'de Vergilerle Finansman............................................... 2.2.2.1. Türkiye'de Yeşil Kart Uygulaması................................... 2.2.2.2. Türkiye'de Diğer Sosyal Sağlık Yardımları ve Hizmetleri........ 2.2.3. Türkiye'de Genel Sağlık Sigortası.................................................. 2.2.3.1. Genel Sağlık Sigortası Nüfus Kapsamı................................. 2.2.3.2. Genel Sağlık Sigortasından Yararlanma Koşulları.................... 2.2.3.3.Genel Sağlık Sigortasında Sağlık Yardımlarının Kapsamı ve Süresi 2.2.3.4. Genel Sağlık Sigortası Prim Oranlan ve Prim Matrahı............... 2.2.3.5. Genel Sağlık Sigortasının Gelirleri...................................... 2.3. Türkiye'de Sağlık Hizmeti Sunucularına Ödeme Yöntemleri........................ 2.4. Türkiye'de Sağlık Durumu ve Türk Sağlık Sistemi.................................... 3. BÖLÜM: SAĞLIK FİNANSMANINI DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ VE FİNANSMAN YÖNTEMLERİNİN BU ÖLÇÜTLER KAPSAMDA İNCELENMESİ................................................................ 3.1. Sağlık Finansmanını Değerlendirme Ölçütleri.......................................... 3.1.1. Tüm Nüfusa Sağlık Güvencesi Sağlanması ve Sağlık Hizmetlerine Ulaşım 3.1.2. Sağlık Finansmanında Adalet...................................................... 3.1.2.1.Sağlık Finansmanında Dikey Adalet ve Gelirin Yeniden Dağıtılmasıl 3.1.2.2.Sağlık Finansmanında Yatay Adalet ve Gelirin Yeniden Dağıtılmasıl 3.1.3. Sağlık Finansmanında Verimlilik................................................. 3.1.4. Sağlık Finansmanında Sürdürülebilirlik.......................................... 3.2. Finansman Yöntemlerinin Değerlendirme Ölçütleri Kapsamında İncelenmesi.... 3.2.1. Kamusal Nitelikli Finansman Yöntemleri....................................... 3.2.1.1. Sosyal Sağlık Sigortacılığı............................................... 3.2.1.1.1. Sosyal Sağlık Sigortacılığı İle Tüm Nüfusa Sağlık Güvencesi Sağlanması ve Sağlık Hizmetlerine Ulaşım............... 3.2.1.1.2. Sosyal Sağlık Sigortacılığında Adalet..................... a) Sosyal Sağlık Sigortacılığında Dikey Adalet ve Gelirin Yeniden Dağıtılması............................. b) Sosyal Sağlık Sigortacılığında Yatay Adalet ve Gelirin Yeniden Dağıtılması................................. 3.2.1.1.3. Sosyal Sağlık Sigortacılığında Verimlilik.................. 3.2.1.1.4. Sosyal Sağlık Sigortacılığında Sürdürülebilirlik........... 3.2.1.2. Vergilerle Finansman..................................................... 3.2.1.2.1. Vergilerle Finansman İle Tüm Nüfusa Sağlık Güvencesi Sağlanması ve Sağlık Hizmetlerine Ulaşım............... 3.2.1.2.2. Vergilerle Finansmanda Adalet.............................. a) Vergilerle Finansmanda Dikey Adalet ve Gelirin Yeniden Dağıtılması............................. b) Vergilerle Finansmanda Yatay Adalet ve Gelirin Yeniden Dağıtılması.......................................... 3.2.1.2.3. Vergilerle Finansmanda Verimlilik........................ 3.2.1.2.4. Vergilerle Finansmanda Sürdürülebilirlik................. 3.2.2. Özel Nitelikli Finansman Yöntemleri............................................. 3.2.2.1. Özel Sağlık Sigortacılığı................................................. 3.2.2.1.1. Özel Sağlık Sigortacılığı ile Tüm Nüfusa Sağlık Güvencesi Sağlanması ve Sağlık Hizmetlerine Ulaşım................ 3.2.2.1.2. Özel Sağlık Sigortacılığında Adalet.................... a) Özel Sağlık Sigortacılığında Dikey Adalet ve Gelirin Yeniden Dağıtılması............................. b) Özel Sağlık Sigortacılığında Yatay Adalet ve Gelirin Yeniden Dağıtılması............................ 3.2.2A .3. Özel Sağlık Sigortacılığında Verimlilik............... 3.2.2.1.4. Özel Sağlık Sigortacılığında Sürdürülebilirlik........ 3.2.2.2. Tıbbi Tasarruf Hesapları............................................ 3.2.2.2.1. Tıbbi Tasarruf Hesapları ile Tüm Nüfusa Sağlık Güvencesi Sağlanması ve Sağlık Hizmetlerine Ulaşım........... 3.2.2.2.2. Tıbbi Tasarruf Hesaplarında Adalet................... a) Tıbbi Tasarruf Hesaplarında Dikey Adalet ve Gelirin Yeniden Dağıtılması............................ b) Tıbbi Tasarruf Hesaplarında Yatay Adalet ve Gelirin Yeniden Dağıtılması........................... 3.2.2.2.3. Tıbbi Tasarruf Hesaplarında Verimlilik.............. 3.2.2.2.4. Tıbbi Tasarruf Hesaplarında Sürdürülebilirlik....... 3.2.2.3. Cepten Ödemeler................................................... 3.2.2.3.1. Cepten Ödemelerde Adalet............................ a) Cepten Ödemelerde Dikey Adalet ve Gelirin Yeniden Dağıtılması........................... b) Cepten Ödemelerde Yatay Adalet ve Gelirin Yeniden Dağıtılması..................................... 3.2.2.3.2. Cepten Ödemelerde Verimlilik....................... 4.BÖLÜM: TÜRKİYE'DE SAĞLIK FİNANSMANININ DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ KAPSAMINDA İNCELENMESİ VE FİNANSMAT MODELİ ÖNERİSİ.......................................................... 4.1. Türkiye'de Tüm Nüfusa Sağlık Güvencesi Sağlanması ve Sağlık Hizmetlerine Ulaşım...................................................................................... 4.2. Türkiye'de Sağlık Finansmanında Adalet............................................. 4.2.1. Türkiye'de Sağlık Finansmanında Dikey Adalet ve Gelirin Yeniden Dağıtılması........................................................................ 4.2.2. Türkiye'de Sağlık Finansmamnda Yatay Adalet ve Gelirin Yeniden Dağıtılması........................................................................ 4.3. Türkiye'de Sağlık Finansmanında Verimlilik........................................ 4.3.1. Türkiye'de Sağlık Finansmanının Maliyetleri Kontrol Altına Almaya Etki 4.3.2. Türkiye'de Sağlık Finansmanının Genel Ekonomiye Etkisi............... 4.3.3. Türkiye'de Sağlık Finansmanının Kaynak Tahsisi Verimliliği ve Teknil Verimliliğe Etkisi................................................................ 4.4. Türkiye'de Sağlık Finansmanında Sürdürülebilirlik............................... 4.4.1. Sağlık Finansmanında Geliri Azaltan Sosyo-Ekonomik Sorunlar........ 4.4.1.1. İşgücüne Katılım ve İstihdam Yapısından Kaynaklanan Sorunl 4.4.1.1.1. Kayıt Dışı ve Enformel İstihdam........................ 4.4.1.1.2. İşsizlikteki Artış............................................ 4.4.1.2. Ekonomik Büyüme.................................................... 4.4.1.3. Gelir Dağılımı ve Yoksulluk......................................... 4.4.1.4. Prime Esas Ücret Düzeyinin Düşüklüğü ve Prim Tahsilatının' Olarak Yapılamaması................................................ 4.4.1.5. Aktif Pasif Sigortalı Oranındaki Düşüş........................... 4.4.2. Sağlık Finansmanında Gider Arttırıcı Uygulamalar........................ 4.4.2.1.Prim Karşılığı Olmayan Ödemeler ve Fonların Verimsiz Kullanımı 4.4.2.2. Sağlık Harcamalarının Artması...................................... 4.4.3. Sağlık Finansmanının Sürdürülebilirliğini Etkileyen Diğer Etmenler.... 4.4.3.1. Demografik Yapı....................................................... 4.4.3.2. Vergi Yapısı............................................................ 4.4.3.3. Kurumsal Kapasite..................................................... 4.4.3.4. Kültürel Etmenler...................................................... 4.4.3.5. Çevresel - Politik Etmenler.......................................... 4.5. Değerlendirme Ölçütleri Doğrultusunda Türkiye İçin Sağlık Finansman Seçenekleri ve Model Önerisi......................................................... 4.5.1. Türkiye İçin Sağlık Finansman Seçenekleri................................. 4.5.1.1. Sosyal Sigortacılık Yöntemiyle Finansman....................... 4.5.1.2. Vergilerle Finansman................................................. 4.5.2. Türkiye İçin Sağlık Finansman Modeli Önerisi............................. 4.5.2.1. Kısa Dönemde Sosyal Sigortacılıkla Finansmanın Sürdürülme; 4.5.2.2. Uzun Dönemde Vergilerle Finansmana Geçilmesi............... Sonuç Özet Abstract Kaynakça |