Türkiye'nin Çevre Sorunları
İÇİNDEKİLERİÇİNDEKİLERGİRİŞ ............ PROJEDE ÇALIŞANLAR HAVA KİRLİLİĞİ A. HAVA KİRLİLİĞİNİN TANIMI .................. B. HAVA KİRLİLİĞİNİN İNSAN VE ÇEVRESİNE ETKİLERİ 1. İnsan Sağlığına Etkileri ..................... 2. Tabiata Etkiieri .......................... a. İklime Etkileri ........................ b. Hayvan ve Bitkilere Etkileri ............... 3. Eşyaya Etkileri .......................... C. HAVA KİRLİLİĞİNİN SEBEPLERİ................. 1. Şehirleşme ............................. 2. Endüstri ............................... a. Gübre Endüstrisi ...................... b. Demir ve Çelik Endüstrisi ................ c. Kağıt ve Selüloz Endüstrisi ................ d. Şeker Endüstrisi ...................... e. Çimento Endüstrisi ..................... f. Tekstil Endüstrisi ...................... g. Petrokimya Endüstrisi ................... h. Tarımsal Mücadele İlâçları Endüstrisi ......... i. Deri Endüstrisi ........................ j. Enerji Üretimi ........................ D. BÖLGELERE GÖRE HAVA KİRLİLİĞİ............ 1. Karadeniz Bölgesi...................... . . . a. Genel Olarak ......................... b. Murgul (Gö-ktaş) .....................•. c. Zonguldak Metropoliten Alanı ............. 2. Marmara Bölgesi ......................... a. Genel Olarak ......................... b. İstanbul............................. 3. Ege Bölgesi ............................. a. Genel Olarak ......................... b. İzmir .............................. 4. İç Anadolu Bölgesi ........................ a. Genel Olarak ......................... b. Ankara ............................. (1) Ankara'nın Başkent Oluşu.................. (2) Ankara'nın Hava Kirliliği ..............., . . , c. Eskişehir............................. d. Kayseri.............................. 5. Doğu Anadolu Bölgesi . -..................... a. Genel Olarak ........................... b. Erzurum .............................. c. Elâzığ ............................... Maden (Elâzığ) ......-.................. d. Malatya.............................. 6. Güneydoğu Anadoiu Bölgesi.................... Diyarbakır ............................ 7. Akdeniz Bölgesi ............................ E. İLGİLİ KURULUŞLAR ......................... 1. Resmi Kuruluşlar .................... 2. Bilimsel Kuruluşlar ........................ 3. Gönüllü Kuruluşlar .......................... F. YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMA VE ARAŞTIRMALAR ........ 1. Resmi Kuruluşların Çalışmaları ................. a. Çevre Genel Müdürlüğü'nün Çalışmaları ......... b. Diğer Çalışmalar .......'................ 2. Bilimsel Kuruluşların Çalışmaları ................ 3. GÖnülİü Kuruluşların Çalışmaları................ G. ULUSLARARASI İLİŞKİLER ..................... H. KONUNUN HUKUKİ YÖNÜ ...................... SU KİRLİLİĞİ A. SU KİRLİLİĞİNİN TANIMI ...................... B. SU KİRLİLİĞİNİN İNSAN VE ÇEVRESİNE ETKİLERİ . . . 1. Karadeniz Bölgesinde Görülen Etkiler .........- 2. Marmara Bölgesinde Görülen Etkiler .............. 3. Ege Bölgesinde Görülen Etkiler.................. 4. Akdeniz Bölgesinde Görülen Etkiler ............... 5. Doğu Anadolu Bölgesinde Görülen Etkiler .......... C. TÜRKİYE'NİN SU POTANSİYELİ .................. 1. Su Havzaları .............................. 2. Su Kuliamm Durumu ..................,..... 3. Su Kullanımında 2000 Yılına Kadarki Muhtemel Gelişmeler D. SEBEPLERİNE GÖRE SU KİRLİLİĞİ ............. 1. Tanmsaİ Çalışmaların Sebep Olduğu Kirlilik ....... a. Toprak Erozyonundan Gelen Sediment Kirliliği . . b. Bitki Besin Maddelerinin Yarattığı Kirlilik ..... c. Hayvansal Artıkların Yarattığı Kirlilik ........ d. Tanmsaİ Mücadele İlâçlarının Yarattığı Kirlilik . . 2. Endüstrinin Sebep Olduğu Kirlilik .............. a. Kimyasal Kirlilik ...................... b. Fiziksel Kirlilik ....................... c Fizyolojik Kirlilik.................... . d. Biyoiojik Kirlilik.................... . . e. Radyoaktif Kirlilik ..................... 3. Yerleşim Alanlarındaki Artıkların Sebep Olduğu Kirlilik E. BÖLGELERE GÖRE SU KİRLİLİĞİ............... 1. Denizlerdeki Kirlilik....................... a. İzmit Körfezi ........................ b. Gemlik Körfezi ■....................... c. Haüç.............................. d. İndependenta Tankeri Kazası ............- . e. İzmir Körfezi........................ f. Gökova Körfezi - Kemerköy Termik Santralı . . . . g. Akkuyu Nükleer Enerji Santralı ............ 2. Göllerdeki Kirlilik........................ a. Sapanca Gölü........................ b. Tuz Gölü ........................... c. Apolyont GÖÎü .................. . . . . 3. Akarsulardaki Kirlilik .....,............... a. Sakarya Nehri ....................... b. Porsuk Çayı ........................ c. M. Kemalpaşa Çayı ve Kollan ............. 'd. Nilüfer Çayı ......................... e. Simav Çayı ........-................. f. Ankara Çayı ..........'.............. g. Çubuk Çayı ........................ h. Şeydi Suyu ......................... F. İLGİLİ KURULUŞLAR '.........(. .'........... 1. Resmi Kuruluşlar ........................ 2. Bilimsel Kuruluşlar....................... 3. Gönüllü Kuruluşlar ....._.................. G. YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMA VE ARAŞTIRMALAR ...... 1. Resmi Kuruluşların Çalışmaları .............. 2. Bilimsel Kuruluşların Çalışmaları H. ULUSLARARASI İLİŞKİLER . . . I. KONUNUN HUKUKİ YÖNÜ .... TOPRAK A. TOPRAK SORUNLARININ TANIMI . . B. TOPRAK KÎRLÎLİĞİNİN İNSAN VE ÇEVRESİNE ETKİLERİ 1. Erozyonun Etkileri .......................... a. Toprak Kayıplarında Artma ............. . . . b. Üretkenlik Potansiyelinde Azalma............. c. Bitki Besin Maddeleri Kaybı ................. d. Ürünlerde Kalite Düşmesi .................. e. Su Tutma Kapasitesindeki Azalmalar ........... f. Verimli Toprakların Sedimentlerle Örtülmesi ...... g. Toprak Yapısının Bozulması ................. h. Fazla Çeki Gücüne İhtiyaç Duyulması .......... i. Sel Oyuntuları ile Arazi Kaybı ............... j. Sedimentasyon ......................... k. Akıntı Yataklarında ve Rezervuariarda Kapasite ve Depolama Hacminin Azalması ............... 1. Uygun Su Temini Masraflarının Artması ......... m. Arazi ve Akarsuların Değerlerinin Azalması ....... n. Su Yollan ve Limanların İdame Masraflarının Artması o. Baraj ve Sulama Sistemlerinde Yıpranma ve Zarar . . , - 2. Yaşlık ve Çoraklığın Etkileri .................., 3. Taşhlık ve Kayalılığm Etkileri .................. 4. Gübre ve Gübrelemenin Etkileri ................. a. Toprağı Tanımadan Yapılan Gübreleme ......... b. Gereğinden Fazla Gübreleme ............... 5. Tarım Arazisi Bozulmalarının Etkileri C. TÜRKİYE'NİN ARAZÎ POTANSİYELİ ............. 1. Türkiye'nin Jeomorfolojisi ................... 2, Türkiye'nin Genel İklim Özellikleri............. 3. Türkiye'de Arazi Kullanma Şekil ve Kabiliyet Sınıflarının Bölgelere Göre Dağılımı .................... D. BÖLGELERE GÖRE TOPRAK SORUNLARI ......... 1. Ortakuzey Anadolu Bölgesi .................. a. Genel Olarak ......................... b. Erozyon ..................... c. Yerleşme ve Endüstri ............ 2. Ege Bölgesi ...................... a.. Genel Olarak .................. b. Erozyon ..................... c. Yerleşme ve Endüstri ............ 3. Marmara Bölgesi .................. a. Genel Olarak .................. b. Erozyon ..................... c. Yerleşme ve Endüstri ............ 4. Akdeniz Bölgesi ................... a. Genel Olarak.................. b. Erozyon ..................... c. Yerleşme ve Endüstri............ 5. Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi......... . a. Genel Olarak ................. b. Erozyon ..................... c. Yerleşme ve Endüstri ............ 6. Güneydoğu Anadolu Bölgesi .......... a. Genel Olarak .................. b. Erozyon ..................... 7. Karadeniz Bölgesi .................. a. Genel Olarak .................. b. Erozyon ..................... c. Yerleşme ve Endüstri ............ 8. Ortadoğu Anadolu Bölgesi ............ a. Genel Olarak.................. b. Erozyon ..................... 9. Ortagüney Anadolu Bölgesi ........... a. Genel Olarak .................. b. Erozyon ..................... c. Yerleşme ve Endüstri............ E. İLGİLİ KURULUŞLAR ................ 1. Resmi Kuruluşlar .................. 2. Bilimsel Kuruluşlar................. 3. Gönüllü Kuruluşlar ................. F. YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMA VE ARAŞTIRMALAR 1. Resmi Kuruluşların Çalışmaları ........ 2. Bilimsel Kuruluşların Çalışmaları ....... 3. Gönüllü Kuruluşların Çalışmaları ....... G. KONUNUN HUKUKİ YÖNÜ ............. FLORA - FAUNA A. ORMANLAR ..................... 1. Genel Olarak................... 2. Türkiye'nin Orman Yapısı ve Potansiyeli . a. Bölgelere Göre Orman Yapısı ..... (1) Karadeniz Bölgesi ............. (2) Marmara Bölgesi ............. (3) Ege Bölgesi . . . .'............. (4) Akdeniz Bölgesi .............. (5) İç Anadolu Bölgesi .......... (6) Doğu Anadolu bölgesi .......... b. Orman Potansiyeli ............ 3. Orman Sorunları ................ 4. Yürütülen Çalışmalar ............. 5. Uluslararası İlişkiler .............. 6. Konunun Hukuki Yönü ............ B. ÇAYIR VE MER'ALAR .............. 1. Gene] Olarak ................... 2. Türkiye'de Çayır ve Mer'a Potansiyeli . . 3. Çayır ve Mer'a Sorunları........... a. Çayır ve Mer'alann Tarla Olması . . . b. Aşın Otiatma ............... c. Erken ve Geç Otiatma........... d. Çayır ve Mer'a Sorunlarının Etkileri . (1) İnsana Etkileri............... (2) Tabii Kaynaklara Etkileri ........ (3) Ekonomik Etkileri ............ 4. Yürütülen Çalışmalar ............. 5. Konunun Hukuki Yönü ............ C. SULAK ALANLAR ' .................. 1. Sulak Alanların Tanımı ve önemi ..... 2. Türkiye'nin Sulak Alanları .......... 3. Çalışmalar ve Mevzuat ............ D. ENDEMIK BİTKİLER . - -............ 1. Endemik Bitkilerin Tanımı ve Önemi . - . 2. Endemik Bitkilerle İlgili Sorunlar ..... a. Tarla Açma ................. b. Orman Yangınları ............. c. Baraj Yapımları .................... 3. Çalışmalar ve Mevzuat ................*. . E. FAUNA VE ENDEMİK HAYVANLAR .......... 1. Faunanın Tanımı ve önemi . . ............. 2. Türkiye Faunasının Özellikleri ,............ 3. Endemik Hayvan Türleri ................. 4. Faunayla İlgili Sorunlar.................. a. Avlanma ......................... b. Yaşama Ortamının Bozulması ........... c. Kirlilik.......................... 5. Çalışmalar ve Mevzuat .................. F. MİLLİ PARKLAR........................ 1. Milli Parkların Tanımı ve önemi ............ 2. Türkiye'nin Milli Parkları ................. 3. Milli Parklarla İlgili Sorunlar ............... 4. Çalışmalar ve Mevzuat.................. ENERJİ A. TÜRKİYE'NİN ENERJÎ DURUMU VE KAYNAKLARI 1. Genel Bilgiler........................ 2. Enerji Kaynakları...................... a. Kömür ,......................... b. Petrol .......................... c. Elektrik......................... d. Odun, Tezek ve Bitki Artıkları .......... e. Jeotermal Enerji ................... f. Bİogaz .......................... g. Güneş Enerjisi ..................... h. Rüzgâr Enerjisi .................... B. ENERJİ - ÇEVRE İLİŞKİLERİ ..............; 1. Genel Olarak........................ . 2. İklim ____........................... 3. Arazi Kullanımı ....................... 4. Su Kullanımı ......................... 5. Emisyonlar (Atıklar)..................... C. YENİ VE TEMİZ ENERJİ KAYNAKLARI ........ 1. Genel Olarak ......................... a. Güneş Enerjisi .................'. . . . b. Jeotermal Enerji ............,.............. c. Rüzgâr Enerjisi ........................... d. Biomas ................................. D. ENERJİ ELDE ETME ÇALIŞMALARININ ÇEVREYE ETKİLERİ 1. Kömür .................................... 2. Petrol .................................... 3. Elektrik Santralleri ............................ a. Kömür ve Sıvı Yakıt Santralleri.................. b. Nükleer Santraller......................... c. Hidrolik Santraller ......................... 4. Odun, Tezek ve Bitki Artıkları ........,........... 5. Jeotermal Enerji............................. 6. Biogaz .................................... 7. Güneş Enerjisi . .............................. 8. Rüzgâr Enerjisi .............................. E. BÖLGESEL SORUNLAR . .'.............'. ."......... 1. Termik Santrallerin Yarattığı Sorunlar ............... 2. Baraj ve Hidroelektrik Santrallerinin Yarattığı Sorunlar .... a. Kapuİukaya Baraj ve Hidroelektrik Santrali ......... b. Keban Baraj ve Hidroelektrik Santraii............ 3. Jeotermal Sahalardaki Sorunlar .................... 4. Nükleer Santrallerin Yer Seçimi ................... F. İLGİLİ KURULUŞLAR............................ 1- Resmi Kuruluşlar............................. 2. Bilimsel Kuruluşlar ............................ 3. Gönüllü Kuruluşlar .....................-....... G. YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMA VE ARAŞTIRMALAR .......... 1. Resmi Kuruluşların Çalışmaları.................. 2. Bilimsel Kuruluşların Çalışmaları................ 3. Gönüllü Kuruluşların Çalışmaları .................. H. ULUSLARARASI İLİŞKİLER ....................... I. KONUNUN HUKUKİ YÖNÜ ........................ KATI ARTIKLAR A. KATI ARTIKLARIN TANIMI VE BOYUTLARI ........... B. KATI ARTIKLARIN TÜRLEKİ ...................... 1. Kaynaklarına Göre Katı Artık Türleri ........... a. Evsel Katı Artıklar .................... b. ■ Ticari Katı Artıklar .................... c. İnşaat, Yıkım ve Hafriyat Artıkları ......... d. Park, Bahçe ve Pazar Yeri Artıkları ......... e. Sokak Süprüntü Artıkları ................ f. Endüstriyel Katı Artıklar ................ g. Tarımsal Katı Artıklar .................. h. Hastane ve Okul Artıkları ............... i. Arıtma Çamurları ..................... 2. İçindeki Maddelere Göre Katı Artık Türleri ....... a. İri Hacimli Katı Artıklar ................ b. Yiyecek Artıkları..................... c. Kuru Katı Artıklar .................., . d. Kül '........................... C. KATI ARTIKLARIN İNSAN VE ÇEVRESİNE ETKİLERİ 1. Toplum Sağlığı ile İlgili Etküer ............... 2. Yangın ve Patlamalar'...................., 3. Katı Artıklardan Gaz Çıkışı ......'. .r......... 4. Sızıntılar............................. 5. Diğer Hususlar .......................... D. BÖLGELERE GÖRE KATI ARTIK SORUNLARI ..... 1. Karadeniz Bölgesi ........................ a. Zonguldak......................... b. Diğer Şehirler ......................, 2. Marmara Bölgesi ................'........ a. İstanbul .......................... b. Kocaeli ...........rT............. c. Diğer Şehirler ....................... 3. Ege Bölgesi........................... a. İzmir................-•■-.......... b. Diğer Şehirler ....................: . . . 4. Akdeniz Bölgesi ......................... a. Antalya........................... b. Diğer Şehirler ...........„........... 5. İç Anadolu Bölgesi .....,................. a. Ankara ,........................... b. Eskişehir.......................... c. Kayseri.......................... . d. Diğer Şehirler ....................... 6. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri............... a. Erzurum ................................. b. Diğer Şehirler ............................. E. İLGİLİ KURULUŞLAR............................ 1. Resmi Kuruluşlar.............................. 2. Bilimsel Kuruluşlar . ■............................ 3. Gönüllü Kuruluşlar............................. F. YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMA VE ARAŞTIRMALAR ........... 1. Resmi Kuruluşların Çalışmaları ...........'......... 2. Bilimsel Kuruluşların Çalışmaları ................... G. ULUSLARARASI İLİŞKİLER ........................ H. KONUNUN HUKUKİ YÖNÜ......................... PESTİSİDLER A. PESTİSİDLERİN TANIMI VE.TÜRLERİ ................. - 1. Pestisidlerin Tanımı ............................ 2. Pestisidîerin Türleri .....;....................... a. Kullanıldıkları Zararlı Grubuna Göre .............. b. Formülasyon Şekillerine Göre .................. c. Zararlının Biyolojik Dönemine Göre .............. d. Kontrol Ettiği Zararlının Bulunduğu Yere Göre ....... B. PESTÎSİDLERİN İNSAN VE ÇEVRESİNE ETKİLERİ ........ 1. Genel Olarak ............'..................... ■ a. Direkt Toksik Etkiler ........................ b. Sekonder Toksik Etkiler ...................... c. Gıda Türlerinde Azalma ....................... d. Yaşama Ortamının Bozulması ................... e. Rakip Türün Azalışı ......■.',................. 2. Pestîsidlerin İnsanlara Etkileri ...................... 3. Pestisidlerin Sulara Etkileri ....................... 4. Pestisjdlerin Toprağa Etkileri ...................... 5. Pestisidlerin Yararlı Böceklere, Anlara, Besin Maddelerine ve Çiftlik Hayvanlarına Etkileri ...................... a. Asalak ve Avcı Böceklere Etkileri ................ d. İlâçların Besm Maddelerine ve Çiftlik Hayvanlarına r.ı.Kileri 6. Pestisidlerin Kuşlara Etkileri...................... C. PESTİSİD KULLANIMI ........................... 1. Tüketim . . . . ;.............................. 2. Ruhsatlı Pestisidîer............................ 16 D. BÖLGELERE GÖRE f ESTİSİD SORUNLARI ........... 1. Akdeniz Bölgesi ............................. 2. Diğer Bölgeler .............................. E. İLGİLİ KURULUŞLAR.......................... F. YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMA VE ARAŞTIRMALAR ......... G. KONUNUN HUKUKİ YÖNÜ ....................... TRAFİK A. ÇEVRE SORUNU OLARAK TRAFİĞİN TANIMI ......... B. TRAFİĞİN İNSAN VE ÇEVRESİNE ETKİLERİ .......... - 1. Kazalar . ,................................ a. Kaza Sayıları ve ölümler.................... b. Kazaların Sebepleri ........................ c. Kazaların Sonuçlan ....................... d. Trafik Kazalarının Yöresel Nitelikleri ............ (1) Ankara'da Trafik Kazaları.................... (2) £.5 Karayolu (Edirne-îstanbul ve İstanbul-îzmit Kesimi) 2. Arazi Kullanımı .............................. 3. Manzara ve Estetik ........................... 4. Hava Kirliliği ............................... 5. GürüJtü................................... C. TÜRKİYE'NİN KARAYOLU POTANSİYELİ ............ 1. Karayolu Ulaşımı ........................... 2. Motorlu Kara Taşıtları D. İLGİLİ KURULUŞLAR ......................... 1. Resmi Kuruluşlar ............................ 2. Bilimsel Kuruluşlar ........................... 3. Gönüllü Kuruluşlar ........................... E. YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMA VE ARAŞTIRMALAR ......... 1. Resmi Kuruluşların Çalışmaları .................. 2. Bilimsei Kuruluşların Çalışmaları ................' 3. Gönüllü Kuruluşların Çalışmaları ...........-..... a. Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu .... b. Türkiye Trafik Kazaları Yardım Vakfı .......... c. Türkiye Trafik Kazalarını önleme Derneği ....... F. ULUSLARARASI İLİŞKİLER..................... G. KONUNUN HUKUKİ YÖNÜ ...................... GÜRÜLTÜ A. GÜRÜLTÜNÜN TANIMI.................. B. GÜRÜLTÜNÜN İNSAN VE ÇEVRESİNE ETKİLERİ C. GÜRÜLTÜ KAYNAKLARI ................. D. TÜRKİYE'NİN BÜYÜK ŞEHİRLERİNDE GÜRÜLTÜ 1. İstanbul ........................... 2. İzmit ............................. 3. Bursa ............................. 4. İzmir ............................. 5. Adana ............................ 6. Ankara ............................ E. ÎLGÎLİ KURULUŞLAR ................... 1. Resmi Kuruluşlar ..................... 2. Bilimsel Kuruluşlar .................... 3. Gönüllü Kuruluşlar .................... F. YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMA VE ARAŞTIRMALAR . . 1. Resmi Kuruluşların Çalışmaları ........... 2. Bilimsel Kuruluşların Çalışmaları .......... . 3. Gönüllü Kuruluşların Çalışmaları .......... G. KONUNUN HUKUKİ YÖNÜ ................ BİBLİYOGRAFYA......................... İNDEKS .................................  |
