Teşkilatlanma Soruları ve Başlıca Faaliyetleri Açısından Türkiye/de İşçi Sendikacılığı (1960-1968)
İÇİNDEKİLERTEZ PLANI ÖNSÖZ....................................... GİRİŞ ....................................... I. KISIM TÜRK iŞÇi SENDİKALARININ TEŞKİLÂT BÜNYESİ Fasıl 1 1960 YILINDA MEVCUT TEŞKİLÂTLANMA VE SORUNLARI ................................. l - 1960 Yılında Teşkilâtlanma Durumu ...... II - Teşkilâtlanmanın Yetersizliği ............ 1 - Çok Sayıda Sendika - Az Sayıda üye 2 - Malî Gücü Kifayetsiz Teşekküller ... 3 - Mahallî Sendikaların Otonomisi - Üst Teşekküllerin Zayıflığı ............ III - 1960'dan Sonra Teşkilâtlanma Gayretleri .. 1 - Yeni Bir Model Bulma Teşebbüsleri .. 2 - Genel Kurul Kararları ve Bunların Tatbikatı ........................ Fasıl 2 TEŞKİLÂTLANMA ÇALIŞMALARINDA BAŞARISIZLIĞIN SEBEPLERİ VE SONUÇLARI l - Başarısızlığın Sebepleri 1 - Objektif Sebepler.................. A - Millî Sendikacılık Konusundaki Tereddütler ............... a - Millî sendikalar üyelerle sendika idarecileri arasındaki bağları iyi düzenleyemezler ............ b - Millî sendika bünyesi sendika - içi demokrasinin zedelenmesine müsaittir .................. c - Millî sendika sisteminde bütün gelirlerin merkezde toplanması şubeleri malî sıkıntıya düşürebilir d - Bazı işkollarının bünyesi millî sendikacılığa müsait değildir ............B - Türk-lş'in Merkezileşme Konusundaki Yetersiz Faaliyeti ... a - Konfederasyonun (merkezileşmeyi sağlamak ba-kımından) iktidarının ye-tersiz oluşu b - Türk-lş'in millî sendikacılık fikrini üye teşekküllere benimsetmek konu-sunda bariz bir çaba sarf etmemesi c - Yeni Konfederasyonun (DİSK) rekabeti ...... 2-Sübjektif Sebepler ............... A - Sendika Liderlerinin Davranışı a - Yüksek ücretler.. ...... b - Prestij ............... c - Sendikayı idare konusunda başkasına güvenmeme B - Sendika Liderlerinin Davranışının Başarısızlık üzerindeki Te-sirleri II - Başarısızlığın Sonuçları ve Tavsiyeler ... 1 - Bugünkü Teşkilâtlanma Durumu ... 2- Tavsiyeler Fasıl 3 TÜRK İŞÇİ SENDİKACILIĞINDA BÖLÜNME, DİSK'İN DOĞUŞU VE TEŞKİLATLANMA PRENSiPLERİ...... l - 1967'ye Kadar Parçalanma Hareketleri ... 1 -Hür-lş Konfederasyonu. 2 - Türkiye işçi Sendikaları Dayanışma Konseyi........................ 3 - Sendikalararası Dayanışma Anlaşması (SADA) ............ II - 1967'den Sonraki Parçalanma ve DİSK'in Doğuşu ............ ......... 1 - DİSK'in Kuruluşu ......... ......... 2 - DİSK'in Teşkilâtlanma Prensipleri ... H. KISIM TÜRK İŞÇİ SENDİKALARININ MESLEKÎ FAALİYET-LERİ.......................................... Fasıl I SENDİKALARIN TOPLU MÜNASEBETLER DÜZENİ İÇİNDEKİ FAALİYETLERİ............... ...... ... l - Türkiye'de Ferdî Münasebetler Düzeninden Toplu Münasebetler Düzeninden Toplu Münasebetler Düzenine Geçiş ............ 1 - Bu Geçişi Geciktiren Faktörler...... A - Hukukî ve Kanunî Faktörler ... a - Sendikacılık gelişmemiştir................... b - Mevzuat toplu iş sözleşmelerini teşvik etmemektedir...... B - iktisadî ve Sosyal Faktörler ... a - Türkiye'nin gelişme seviyesi .................. b - işgücünün kültürel seviyesi koalisyonlara müsait değildir ... ............ c - işverenlerin mukavemeti d - Sendikaların teşkilât ve idareci durumu sendikalaşmayı teşvik eder mahiyette değildir......... e - Kamu oyu sendikalara ideolojik bir gözle bakmaktadır............ 2 - Yeni Düzenin Hukukî Esasları ve So- runları........................... A - Hukukî Dayanakları ......... a - 1961 Anayasası ......... b - 274 sayılı kanun........ aa - 274 sayılı kanunun prensipleri ...... bb - Sendikacılığın tasa süre içinde kuvvetlenmesi ...... c - 275 Sayılı Kanun...... aa - Toplu sözleşmede prensipler......... bb - Grev hakkında prensipler......... cc - Barışçı yollar konusunda prensipler .. B - Yeni Hukukî Düzenin Başlıca Sorunları................... a - Sendika üyeliği üzerinde tartışmalar ............ b - Toplu sözleşme yetkisi ü- zerinde tartışmalar...... c - Mevcut toplu sözleşme-den yararlanma üzerinde tartışmalar ............ aa - Sendika üyesi olmı- yanlar ............ bb - Sendikadan ayrılan işçinin toplu iş sözleşmesinden faydalanması............ d - Barışçı çözüm yolları ü- zerinde tartışmalar...... II-T oplu Pazarlık -Toplu iş Sözleşmesi Faaliyetleri ve Toplu iş Mücadeleleri ......... 1 - Toplu iş Sözleşmeleri ............ A - Toplu iş Sözleşmelerinin Sayısı B - Toplu iş Sözleşmelerinin işkollarına Dağılımı............... C - Toplu iş Sözleşmelerinin Kamu ve özel Sektöre Dağılımı...... D - Toplu iş Sözleşmelerinin Süreleri itibariyle incelenmesi ..... 2 - Sendikaların Toplu iş Mücadeleleri . A - Grevlerin Sebepleri ............... B - Grevler Hakkında istatistiki Bilgiler . a - Memleketimizde grevlerin sayısı ve grevi ilân eden işçi te-şekkülleri bakımından tahlili .. b - Grevlerin işkollarına dağılımı . c - Grevlerin kamu ve özel sektöre dağılımı .................... d - Grevlerin süreleri itibariyle incelenmesi................... e - Greve katılan işçiler ve grev se-bebiyle kaybolan işgünleri ... C - Grevlerin Sonuçları............... a - Grev esnasında işyerinde faaliyetin durup durmadığı ...... b - İşçi isteklerinin ne nispette gerçekleştiği ...... ......... ... c - Grevlerin sona eriş şekli...... Fasıl 2 SENDİKALARIN İKTİSADİ, SOSYAL VE KÜLTÜREL FAALİYETLERİ......................... ......... I - Sendikaların iktisadî Faaliyetleri ......... 1 - IYAK ... ........................ 2 - Yapı Kooperatifleri ... ..... ...... II - Sendikaların Sosyal ve Kültürel Faaliyetleri 1 -S endikaların Sosyal Faaliyetleri...... 2 - Sendikaların Eğitim Faaliyetleri ...... A - Türk-İş'in Eğitim Faaliyetleri ... B - DISK'in Eğitim Faaliyetleri ... Fasıl 3 SENDİKALARIN BİR BASKI GRUBU OLARAK FAALİYETLERİ.................................. .. I - 320 Sendika Başkanının Bildirisi ......... II - 1965 Seçimleri ve Seçtirmeme Kampanyası III - Sosyal Sigorta Hastahanelerinin Sağlık Ba- kanlığına Devri Konusunda Sendikaların Direnişi ...... ... ... ......... IV - Asgarî Geçim indirimi Konusundaki Diren- me.................................... V - Tasarruf Bonoları istisna Hadlerinin indiril- mesi için Mücadele..................... VI - Kıdem Tazminatı Konusundaki Direnme ... V|| - Sosyal Hakların Kısıtlanmasına Karşı Direnme .......... ..................... VIII - Sendikaların Genel Grev Hakkı Talebi ... III. KISIM ............. ... ... ............... SENDİKALARIN SİYASÎ FAALİYETLERİ............ Fasıl 1 .................................... TÜRK SENDİKACILIĞININ FELSEFÎ EĞİLİMLERİ ... Fasıl 2 TÜRK SENDİKACILIĞININ, BELLİ BAŞLI SİYASÎ FAALİYETLERİ................................. I - Yeni Bir Parti Kurmak........ II - Bir Siyasî Parti ile işbirliği Yapmak...... III - Partiler-üstü Politika Takibetmek...... ... 1 - Partiler-üstü Politika Nedir? ...... 2 - Neden Partiler-üstü Politika? ... ... 3 - Partiler-üstü Politikaya Yöneltilen Tenkitler ........................ Fasıl 3 SENDİKALARIN MEMLEKET MESELELERİ VE İKTİ-SAT POLİTİKASI İLE iLGiLi GÖRÜŞLERİ VE TALEPLERİ ............ .......................... l - Vergi Reformu ........................ Il - Toprak Reformu........................ III - Dış Ticaretin Devletleştirilmesi ......... IV - Plânlı Kalkınma........................ 1 - Bir Plânlama Konseyi Kurulmalıdır .. 2 - Plân Bağlayıcı Olmalıdır............ 3 - Plânın Finansmanı için Yeterli Kay- naklar Sağlanmalıdır............... 4 - Plân Tam istihdamı Ana Hedef Ola- rak Almalıdır..................... 5 - Kalkınma Plânı Geniş Halk Kitlelerinin Yararına Olmalıdır . ... ............ V - Yeraltı Servetlerinin Millileştirilmesi ...... VI - Konut Meselesi............ ............ VII - Yabancı Sermaye ..................... IV. KISIM SENDİKALARIN KAMU ORGANLARI VE MİLLETLERARASI KURULUŞLARLA İŞBİRLİĞİ ................ Fasıl 1 SENDİKALARIN KAMU ORGANLARI İLE İŞBİRLİĞİ1 - Sendikaların iş Mevzuatının öngördüğü Ku- kuruluş ve Komisyonlardaki Faaliyeti...... 1 - Çalışma Meclisleri ............... 2 - Sosyal Sigortalar Kurumu ......... 3 - Asgarî Ücret Tespit Komisyonları ... A - Sendikaların 1951 -1967 Yılları Arasındaki Asgarî ücret Çalışmaları ..................... B - Sendikaların 1967'den Sonraki Asgarî ücret Çalışmaları...... II - işçi Sendikalarının Hükümet üyeleri ile Yaptıkları Toplantılar .................. 1 - Asgarî ücretlerin Adil Esas ve ölçü- lere Göre Tespiti .................. 2 - İşçi-Memur Ayırımı............... 3 - Tarım işçilerinin Korunması......... 4 - Kamu Kesiminde işçilerin Yönetime Katılması .................. ...... 5 - İşçi Pazarlarının Kurulması ......... 6 - Tasarruf Bonolarının Düşük ücretli- lere Uygulanmaması ............... 7 - Önemli Diğer Konular a - Sosyal Sigorta Hastahaneleri-nin Sağlık Bakanlığına devri b - İş Mahkemelerinin işler hale getirilmesi ...... .......... c -İşçi Konutları sorunu ......... III -Sendikalarla DPT Arasındaki Toplantılar Fasıl 2 SENDİKALARIN MİLLETLERARASI KURULUŞLARLA İŞBİRLİĞİ.................. ............... r - Milletlerarası Çalışma Teşkilâtı ile işbirliği II - Milletlerarası Hür işçi Sendikaları Konfe- derasyonu (ICFTU) ile işbirliği......... III - Sendikaların Milletlerarası Alandaki Faali- yetlerinin Sonuçları ..................... SONUÇ . Bibliyografya NOTLARDoktora tezi |