Dünya Çocuklarının Durumu 1997
İÇİNDEKİLERBirleşmiş Milletler Genel Sekreteri'nin ÖnsözüBölüm I Çocuk Haklarına dair Sözleşme: Çocuklar için yeni bir dönem Çocuk Haklarına dair Sözleşme, dünyanın çocuklara yaklaşımında meydana gelen devrimci bir değişimin merkc/mde yer almaktadır. Bundan 50 yıl önce, çocukların özel gereksinimleri olduğuna ilişkin görüş UNICI F'in kuruluşunun kıvılcımı olmuştu. Bugün ise bu görüş, çocukların yetişkinlerle aynı kapsamda haklar: sahip olmaları gerektiği düşüncesine dönüşmüştür. Buna göre, çocuklar, medeni ve siyasal, toplumsal kültürel ve ekonomik alanlarda, yetişkinler gibi haklara sahip olmalıdırlar. Bugün dünyadaki hemen hemen bütün ülkeler tarafından onaylanmak üzere olan Sözleşme, yasalarda, politikalarda, kurumlarda ve uygulamalarda köklü değişimleri harekete geçirmektedir. Bu arada UNICEF de Sözleşme'yi, yol gösterici ana metin olarak gördüğünü belirten bir misyon açıklaması yapmıştır. Bu holüm, dünyanın barışa, eşitliğe, kalkınmaya ve adalete doğru yürüyüşünün, Sözleşme'nin yarattığı ivme ile nasıl hızlandınlabileceğini ve kolaylaştınlabileceğini ele almaktadır. 1990 yılındaki Çocuklar için Dünya Zirvesi'nde belirlenen 2000 yılı hedefleri şimdi Sözleşme bağlamında izlenmek durumundadır. 1996 yılı sonlarında BM Genel Sekreteri tarafından hazırlanan bir raporda, söz konusu hedefler doğrultusunda önemli mesafe kaydedildiği, 1990'dan bu yana milyonlarca çocuğun yaşamının kurtarıldığı belirtilmektedir. Ancak, daha yapacak çok iş vardır. Sözleşme, bundan böyle yapılması gereken işlerin kapsamını genişletmekte, gerek siyasal iradenin gerekse eldeki kaynakların bu işler için seferber edilmesi çağnsında bulunmaktadır. Bölüm II Risk altındaki çocuklar: Tehlikeli ve sömürücü çocuk işçiliğine son verilmesi Dünyada yaklaşık 250 milyon çocuk, zengin ve yoksul ülkelerde, tehlikeli ve sömürücü işlerde çalıştırılmaktan kaynaklanan risklerin altındadır. Eğitim olanaklarından yoksun, yoksulluk döngüsü içinde sıkışıp kalan hu çocukların en temel haklan, sağlıkları, hatta yaşamları tehlikededir. Bu bölüm, konuyu bütün karmaşıklığı ile birlikte ele almakta, çocuk işçiliğiyle ilgili yaygın efsaneleri ve bu efsanelere yol açan nedenleri açığa çıkarmaktadır. Bugünkü duruma yol açan etmenler, çok sayıda ve birbiriyle geçişmiş durumdadır Yoksulluğun istismarı, eğitim olanaklarına ulaşamama ve özellikle kız çocuklar söz konusu olduğunda geleneksel kısıtlamalar, bu etmenler arasında yer almaktadır. Soruna yaklaşımı güçleştiren bir başka Etmen de, başta tehlikeli koşullar altındakiler olmak üzere, çalışan çocukların sayısına ilişkin istatistik bilgi bulunmayışıdır. Çocuk işçilere yönelik haksızlıkların ve yasa ihlallerinin daha iyi izlenebilmesi ve bu tür olayların önlenebilmesi için, daha doyurucu verilere ivedilikle gerek vardır. Çocukların büyük çoğunluğu gözlerden uzak mekanlarda, tarımda ya da ev içi işlerde çalıştırıldıklarından, bu gereksinimin karşılanması daha da büyük önem kazanmaktadır. Çocuk işçi çalıştırılmasına yol açan nedenler karmaşık olduğundan, getirilecek çözüm de kapsamlı olmak zorundadır. Rapor, çocukların tehlikeli işlerde çalıştınlmalarına hemen son verilmesi çağnsını yap-makta, bu olgunun önlenmesi ve ortadan kaldırılması için strateji önerilerinde bulunmaktadır. Bu stratejiler arasında, eğitim olanaklarına ulaşma, yasal koruma çerçevesinin genişletilmesi, bütün çocukla-nn doğum kayıtlarının yapılması, bilgilerin derlenmesi ve hükümetlerle topluluklardan oluşan en geniş ittifakların bu yönde harekete geçirilmesi yer almaktadır. Rapor, çocuklan tehlikeli ve sömürücü işlerden korumanın en etkili yolunun eğitimin iyileştirilmesi olduğunu savunmaktadır. Çünkü, böyle bir eğitim çocukları cezbedecek, yaşamlarına yeni bir esin katacaktır. Rnliim III istatistik tablolar istatistikler, çocukların genel anlamdaki esenliklerinin, kendilerine nasıl bir bakım sağlandığının, nasıl beslendiklerinin ve yararlanabildikleri kaynakların belirlenmesi açısından vazgeçilmez bir temel oluştururlar. Çocuk ölümleri, bağışıklama, anne ölümleri, malnutrisyon ve okullara kayıt gibi başlıklara ait istatistikler, ülkelerin 1990 Çocuklar için Dünya Zirvesi'nde belirlenen hedeflere doğru ne kadar yol aldıklarını sergilemektedir. Bu alandaki önemli ilerlemelere karşın, her yıl 12 milyonu aşkın çocuk en başta önlenebilir hastalıklar ve malnutrisyon gibi nedenler yüzünden ölmektedir. Tablolar, temel göstergeleri, sağlığı, beslenmeyi, eğitimi, nüfusu, ekonomik gelişmeyi ve kadınların durumunu kapsamakta; bunların yanısıra az nüfuslu ülkelere ilişkin göstergeleri, gelişme hızlarını ve bölgesel özetleri de vermektedir. Bu tablolarda ülkeler, Tablo l'deki ilk temel gösterge olarak, 1995 yılı 5 yaş altı çocuk ölüm oranı tahminlerine göre en yüksekten aşağıya doğru sıralanarak yer almaktadırlar. Paneller 1 ÇOCUKLARIN HAKLARI. ÇOCUKLARIN SESLERİ 2 SÖZLEŞME'NİN YAŞAMA GEÇİRİLMESİ 3 YASAMA ALANINDA DÖNÜM NOKTALARI 4 IPEC'IN ÇOCUKLAR İÇİN GİRİŞTİĞİ ORTAKLIKLAR 5 EVLERDE ÇOCUK HİZMETÇİLER: GİZLİ SÖMÜRÜ 6 KENYA'LI KIZLAR SLNAGA'YA UMUTLA BAKIYORLAR 7 TARIM İŞÇİLİĞİ: ZORLU HASAT 8 ONLARIN İŞYERİ SOKAKLAR 9 "NASIL OKUYAYIM Kİ?" 10 YAYGIN ÖĞRETİM: ÇALIŞAN ÇOCUKLAR İÇİN BİR KÖPRÜ 11 ESCUELA NUEVA: KIRSAL KESİMDEKİ ÇOCUKLARA ALTERNATİF EĞİTİM 12 BANGLADEŞ'TE ANLAŞMA 13 ÖZEL SEKTÖR: ÇÖZÜMÜN BİR PARÇASI 14 RUGMARK: ÇOCUKLARI TEZGAHTAN UZAK TUTMAK İÇİN Şekiller ŞEKİL l ÇOCUK İŞÇİLER: GEÇMİŞE BİR BAKIŞ ŞEKİL 2 DÜNYADAKİ ÇOCUKLAR: KAÇ KİŞİ, KAÇ YAŞINDA? ŞEKİL 3 ÇALIŞAN ÇOCUK: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE HER 4 ÇOCUKTAN BİR! ŞEKİL 4 UZUN GÜN. UZUN HAFTA ŞEKİL 5 AİLE SATINALIM GÜCÜ BİRÇOK BÖLGEDE AZALIYOR ŞEKİL 6 SATINALIM GÜCÜ: SANAYİLEŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ŞEKİL 7 OKUL DIŞI ÇOCUKLAR: ÇOCUK İŞÇİLİĞİNİN MALİYETİ VE NEDENİ Referanslar Tanımlar Kısaltmalar  |
