Türkiye Üniversite Tarihi-2 Cumhuriyet Döneminde Osmanlı Darülfünunu 1922-1933
İÇİNDEKİLERı ÜÇÜNCÜ KISIM İstanbul Darülfünunu (1922-1933)3 BÖLÜM 3.1 Darülfünun'un Yeniden Yapılanması 3 Giriş 4 Yeni Darülfünun Talimatnamesi 4 Yönetim Yapısı 9 Heyet-i İlmiye [Öğretim Üyeleri] 14 Kürsü ve Dersler 14 Eğitim ve Öğretim 15 Asistanlar 15 Tıp Fakülesi'nde Asistanlık 19 Tıp Fakültesi'nin "Müdavim-i Dahilî'Teri 20 Fen Fakültesi'nde Asistanlık 20 Asistan Kadroları 21 Talimatnamede Yapılan Değişiklikler 26 Kayıt ve Kabul 26 Darülfünun-ı Şâhâne (1900) 27 İstanbul Darülfünunu (1913) 28 Darülfünun-ı Osmanî (1919) 33 İstanbul Darülfünunu (1924) 35 Meslek Gazetesi ve Eleştirileri 37 Darülfünun'un Verimi 39 Yüksek Muallim Mektebi 40 Telif ve Tercüme İşleri 41 Darülfünun Eminleri 48 Fakülte Reisleri 49 Darülfünun'un Yerleşimi 49 Zeynep Hanım Konağı 52 Harbiye Nezâreti Binası 56 Eczacı ve Dişçi Mektepleri 57 Darülfünun'un Yerleşimi (Nisan 1925) 59 BÖLÜM 3.2 Darülfünun Hakkında Öneri ve Eleştiriler 59 Müderris Dr. Âkil Muhtar [Özden]'in Önerileri 59 Âkil Muhtar Özden 62 Darülfünunumuz Hakkında Bazı Mülâhazat 68 Dr. İhsan Şükrü [Aksel] Bey'in Cevabı 70 Darülfünun'un 1341 [1925] Mali Yılı Bütçe Tartışmaları 71 TBMM'nde Bütçe Görüşmeleri 78 Mustafa Namık [Orkun] Bey'in Eleştirileri 79 İsmail Hakkı Bey'in Darülfünun Hakkındaki Görüşleri 83 Tamgün Çalışma 84 Tasfiye Girişimleri 89 Hüsnü Hâmid [Sayman] Bey'in Cevapları 95 Atatürk ve Darülfünun 95 Fahrî Müderrislik Verilmesi 97 Darülfünun'dan Hilâfetin Kaldırılmasına Destek 100 Büyük Gazi'ye Armağan Kitap 101 Atatürk'ün Darülfünun'u Ziyaretleri 109 BÖLÜM 3.3 Öğrenci Olayları ve Disiplin 109 Öğrenci Olayları 109 Tramvay Olayı 115 Vagon-Li Olayı 116 Hukuk ve Tıp Öğrencileri Arasında Kavga 118 Macar Öğrencilerin Ziyareti 123 Öğrencilerin "Tenvir Heyetleri" 125 İstanbul Darülfünunu Birliği 126 İnzibat ve Devam Talimatnamesi 127 Disiplin İşleri 128 Talebe Cemiyetleri 129 Devam ve Denetimi 131 BÖLÜM 3.4 Darülfünun'da Fransız Müderrisler 131 Mütareke Dönemi (1918-1922) 132 Cumhuriyet Dönemi (1923-1933) 132 Fransız Öğretim Elemanları 134 Yabancılara Ödenen Ücretler 135 Darülfünun'a Gelen Fransız Hocalar 135 Tıp Fakültesi 137 Edebiyat Fakültesi 144 Fen Fakültesi 152 İlâhiyat Fakültesi / 157 BÖLÜM 3.5 Fakültelerin Gelişimi 157 Tıp Fakültesi 157 Tıp Fakültesi'nin İstanbul'a Taşınması Meselesi 170 Meslek Gazetesi ve Tıp Fakültesi 178 Türkiye Antropoloji Merkezi 179 Tıp Fakültesi Kanser Enstitüsü 182 Eczacı ve Dişçi Mektepleri ı86 Kabile (Ebe) Öğretimi 186 Yabancı Öğretim Elemanları 187 Eğitim ve Öğretim 191 Tıp Fakültesi Mecmuası 193 Bir Yabancının Değerlendirmeleri 194 Eskileri Anma 195 Dr. Rasim Ali Bey'in İhracı 202 Hukuk Fakültesi 202 Eğitim ve Öğretim 204 Devamsızlıktan Kaydı Silinenlerin Affı 205 Türk Hukuk Tarihi Dersi 206 Kız Öğrenciler 208 Yabancı Profesörler 208 Fen Fakültesi 208 İsmet Paşa'ya Fahrî Müderrislik Verilmesi 212 Fakülte Meclisi Mesai Talimatnamesi 214 Enstitüler 217 Baltalimanı Hayvanat İstasyonu 221 Darülfünun Fen Fakültesi Mecmuası 227 Yabancı Profesörler 227 Eğitim ve Öğretim 231 Laboratuvarlar ve Müzeler 232 Fen Fakültesi'nden Mühendislik Fakültesi'ne 238 Mühendislik Öğretiminin Başlaması 239 Elektromekanik Mühendisliği Öğretimi 240 Eğitim ve Öğretim 242 Giriş Koşullan (Duhul Şeraiti) 242 Ders Programları 243 Sınavlar ve Sınıf Geçme 245 Enstitüde Ders Veren Hocalar 248 Kimyagerlik ve Kimyager Mühendislik Öğretimi 249 Zehirli Gazlar Enstitüsü 250 Türkiye Jeoloji Müessesesi 251 Darülfünun Hocalarının Demiryolu İnşaatında Görevlendirilmesi 252 Bilimsel Bir Tartışma 254 İlhami [Cıvaoğlu] Bey'in Doktora Macerası 256 Başarılı Öğrencilere Ödül 257 Edebiyat Fakültesi 257 Türkiyat Enstitüsü 259 Darülmesailer [Enstitüler] 261 Eğitim ve Öğretim 266 İnkılâp Müzesi 267 Edebiyat Fakültesi Mecmuası 268 Karmaşık Bir İntihal Olayı 186 Kabile (Ebe) Öğretimi 186 Yabancı Öğretim Elemanları 187 Eğitim ve Öğretim 191 Tıp Fakültesi Mecmuası 193 Bir Yabancının Değerlendirmeleri 194 Eskileri Anma 195 Dr. Rasim Ali Bey'in İhracı 202 Hukuk Fakültesi 202 Eğitim ve Öğretim 204 Devamsızlıktan Kaydı Silinenlerin Affı 205 Türk Hukuk Tarihi Dersi 206 Kız Öğrenciler 208 Yabancı Profesörler 208 Fen Fakültesi 208 İsmet Paşa'ya Fahrî Müderrislik Verilmesi 212 Fakülte Meclisi Mesai Talimatnamesi 214 Enstitüler 217 Baltalimanı Hayvanat İstasyonu 221 Darülfünun Fen Fakültesi Mecmuası 227 Yabancı Profesörler 227 Eğitim ve Öğretim 231 Laboratuvarlar ve Müzeler 232 Fen Fakültesi'nden Mühendislik Fakültesi'ne 238 Mühendislik Öğretiminin Başlaması 239 Elektromekanik Mühendisliği Öğretimi 240 Eğitim ve Öğretim 242 Giriş Koşullan (Duhul Şeraiti) 242 Ders Programları 243 Sınavlar ve Sınıf Geçme 245 Enstitüde Ders Veren Hocalar 248 Kimyagerlik ve Kimyager Mühendislik Öğretimi 249 Zehirli Gazlar Enstitüsü 250 Türkiye Jeoloji Müessesesi 251 Darülfünun Hocalarının Demiryolu İnşaatında Görevlendirilmesi 252 Bilimsel Bir Tartışma 254 İlhami [Cıvaoğlu] Bey'in Doktora Macerası 256 Başarılı Öğrencilere Ödül 257 Edebiyat Fakültesi 257 Türkiyat Enstitüsü 259 Darülmesailer [Enstitüler] 261 Eğitim ve Öğretim 266 İnkılâp Müzesi 267 Edebiyat Fakültesi Mecmuası 268 Karmaşık Bir İntihal Olayı 270 Diploma Töreni 270 Akademi Meselesi 272 Cemil Bey'in Görevine Son Verilmesi 273 Felsefe Cemiyeti 273 Halil Ethem Bey'e Fahrî Müderrislik Verilmesi 274 Edebiyat Fakültesi'nden İki Müderris 277 Tartışmalı Bir Coğrafya Muallimliği Sınavı 279 İlâhiyat Fakültesi 279 Fakültenin Kuruluşu 280 Fakültenin Açılışı 282 Eğitim ve Öğretim 284 Doktora Programları 284 Giriş 284 Hukuk Fakültesi 288 Edebiyat Fakültesi 291 BÖLÜM 3.6 Darülfünun Kütüphaneleri 291 Fakülte Kütüphaneleri 291 Tıp Fakültesi Kütüphanesi 293 Edebiyat Fakültesi Kütüphaneleri 294 Hukuk Fakültesi Kütüphaneleri 297 Fen Fakültesi Enstitü Kütüphaneleri 297 Darülfünun Umûmî Kütüphanesi 303 Darülfünun Kütüphanesi'nin Çalışma Kuralları 304 Darülfünun Kütüphanesi'nden Yararlanma 306 Malche'ın Kütüphaneler Konusundaki Değerlendirmeleri 307 Talebe Rehberleri 315 BÖLÜM 3.7 Darülfünun'un Malî Yapısı ve Bütçeleri (1924-1932) 315 Giriş 316 Darülfünun'a Tüzel Kişilik Verilmesi 319 1925 Malî Yılı Bütçesi 322 1926 Malî Yılı Bütçesi 323 1927 Malî Yılı Bütçesi 326 1928 Malî Yılı Bütçesi 326 1929 Malî Yılı Bütçesi 327 1930 Malî Yılı Bütçesi 327 1931 Malî Yılı Bütçesi 336 1932 Malî Yılı Bütçesi 337 Kesin Hesap (Hesabı Kat'i) 340 Öğretim Elemanlarının Kadroları ve Maaşları 345 KISIM 3 Ekler 347 EK 3.1 İstanbul Darülfünunu Hakkındaki Kararnameler (1924-1933) 350 EK 3.2 İstanbul Darülfünunu İçin Tanzim Olunan Talimatnamenin Tasdik ve Kabulüne Dair Kararname 360 EK 3.3 Darülfünun Müderris Muavinlerinin Suret-i İntihab ve Tayinleri Hakkındaki Talimatnamenin Mer'iyete Vaz'ı Hakkında Kararname 363 EK 3.4 Asistanların Suret-i İntihab ve Tayinlerile Vazifelerinde Ne Veçhile Tefeyyüz ve Terakki Edeceklerine Dair Maarif-i Umûmiye Nezâret-i Celilesi'nce Musaddak Talimatnamedir 365 EK 3.5 Asistanların Suret-i İntihab ve Tayinleri Hakkındaki Talimatnamenin İkinci Maddesi Mucibince Birinci Sınıf Asistan Olmak İçin Vücuda Getirilmesi Elzem Olan Eser-i Tahrirî Hakkında Tıp Fakültesi Meclis-i Müderrisini Tarafından 23 Teşrin-i Evvel [Ekim] Sene [1]337 [1921] Tarihinde İttihaz Olunan Karardır 366 EK 3.6 Darülfünun Tıb Fakültesi'ne Aid "Müdavim-i Dahilî" Talimatnamesinin Mer'iyete Vaz'ı Hakkında Kararname 369 EK 3.7 Fen Fakültesi Asistanlar Talimatnamesi 370 EK 3.8 Bakalorya Nizamnamesi Tatbik Edilinceye Kadar Darülfünun Fakültelerinden Mezuniyet Rüusu Alacak Talebenin, Ecnebi Lisanlarının Birinden İmtihan Geçirmesi Hakkında Maddei Müzeyyele 372 EK 3.9 Darülfünun Talimatnamesi'nin Yedinci Maddesindeki Dersler Meyanına Bazı Derslerin İlâvesi Hakkında Kararname 373 EK 3.10 Darülfünun Talimatnamesi'ne Zeyl 378 EK 3.11 Darülfünun Talimatnamesi'nin 16 mcı Maddesinin Tadili 379 EK 3.12 Darülfünun Talimatnamesi'nin Yedinci Maddesine Zeyil ve Sekizinci Maddesinin Tadiline Dair Kararname 380 EK 3.13 Darülfünun Talimatnamesi'nin Birinci [Yedinci] Maddesine "Şimi Fizik ve Elektroşimi" Dersinin İlâvesi Hakkında Kararname 381 EK 3.14 Darülfünun Talimatname-i Esasisinin Dördüncü Maddesinde Yazılı Olan "Cerrahî-i Etfal ve Ortopedi" Kürsüsü Unvanının "Ameliyat-ı Cerrahiye ve Cerrahî Teknik" Suretine Tahvili Hakkında Kararname 382 EK 3.15 Darülfünun Talimatnamesi'nin Beşinci Maddesinde Münderic "Usûl-i Fıkıh" Dersinin İlgasile Yerine "Tarih-i Hukuk" Dersinin İkamesi Hakkında Kararname 383 EK 3.16 Darülfünun Talimatnamesi'nin Altıncı Maddesinde Münderic Edebiyat Fakültesi Dersleri Meyanına "Türkiye İnkılâbı Tarihi" Dersinin de İlâvesi Hakkında Kararname 384 385 388 389 390 392 394 396 397 399 400 402 403 405 406 408 EK 3.17 Darülfünun Talimatnamesi'nin "14"üncü Maddesinin Tadili Hakkında Kararname EK 3.18 Darülfünun Talimatnamesi'nin 7. Maddesine Yapılan Ek EK 3.19 Darülfünun Talimatnamesi'nin 40. Maddesinde Yapılan Değişiklik EK 3.20 Darülfünun Giriş Sınavına İlişkin Olarak Darülfünun Divanı Tarafından 14 Temmuz 1337 [1921]'de Kabul Edilen Esaslar EK 3.21 Darülfünun Emininin Feyziye Mektebi Hakkındaki Yazısı EK 3.22 Bir Öğrencinin Giriş Sınavına Alınması EK 3.23 Tıp Fakültesi Reisi Dr. Neşet Ömer [İrdelp] Bey'in Darülfünun Emini Olarak Atanmasına İlişkin 13 Ekim 1927 Tarih ve 506 Sayılı Üçlü Kararname EK 3.24 Darülfünun Eminliğine Muammer Raşit [Seviğ] Bey'in Atanmasına İlişkin 25 Ekim 1930 Tarih ve 5806 Sayılı Üçlü Kararname EK 3.25 Edebiyat Fakültesi Reisliği'ne Köprülüzâde Mehmed Fuad Bey'in Atanmasına İlişkin 4 Haziran 1925 Tarih ve 6/2758 Sayılı Üçlü Kararname EK 3.26 Edebiyat Fakültesi Reisliği'ne Ali Muzaffer [Göker] Bey'in Atanmasına İlişkin 27 Ağustos 1931 Tarih ve 7650 Sayılı Üçlü Kararname EK 3.27 Hukuk Fakültesi Reisliği'ne Tahir [Taner] Bey'in Atanmasına İlişkin 27 Haziran 1927 Tarih ve 131 Sayılı Üçlü Kararname EK 3.28 Hukuk Fakültesi Reisliği'ne Tahir [Taner] Bey'in Atanmasına İlişkin 4 Temmuz 1930 Tarih ve 5219 Sayılı Üçlü Kararname EK 3.29 Fen Fakültesi Reisliği'ne Hüsnü Hâmid [Sayman] Bey'in Atanmasına İlişkin 9 Ağustos 1927 Tarih ve 253 Sayılı Üçlü Kararname EK 3.30 Fen Fakültesi Reisliği'ne Mustafa Hakkı [Nalçacı] Bey'in Atanmasına İlişkin 11 Ekim 1930 Tarih ve 5741 Sayılı Üçlü Kararname EK 3.31 Tıp Fakültesi Reisliği'ne Neşet Ömer [İrdelp] Bey'in Atanmasına İlişkin 4 Haziran 1925 Tarih ve 6/2788 Sayılı Üçlü Kararname EK 3.32 Maarif Vekâleti'nin Süreyya Ali [Kayacan] Bey'in Tıp Fakültesi Reisliği'ne Atanmasına İlişkin Üçlü Kararnameyi Sunuş Yazısı 4io 412 413 415 416 419 421 423 425 427 429 430 435 436 437 EK 3.33 Tıp Fakültesi Reisliği'ne Süreyya Ali [Karacan] Bey'in Atanmasına İlişkin 14 Ocak 1928 Tarih ve 1166 Sayılı Üçlü Kararname EK 3.34 Tıp Fakültesi Reisliği'ne Tevfik Recep [Örensoy] Bey'in Atanmasına İlişkin 22 Şubat 1931 Tarih ve 7111 Sayılı Üçlü Kararname EK 3.35 İlahiyat Fakültesi Reisliği'ne Şemseddin [Günaltay] Bey'in Atanmasına İlişkin 6 Nisan 1925 Tarih ve 6/1719 Sayılı Üçlü Kararname EK 3.36 Büyük Gazi'ye Darülfünun'dan Küçük Bir Armağan Kitabından İki Yazı EK 3.37 Hukuk ve Tıp Fakülteleri Öğrencileri Arasında Çıkan Kavga EK 3.38 Darülfünun Tıp ve Hukuk Fakülteleri Öğrencileri Arasında Bir Aşk Meselesi Nedeniyle Çıkan Büyük Kavga Üzerine Ergani Mebusu Kâzım Vehbi Bey'in Verdiği Soru Önergesi EK 3.39 Macar Öğrencilerin Misafir Edilmesi İçin 3.000 Lira Ödenek Verilmesine İlişkin 17 Aralık 1924 Tarih ve 1260 Sayılı İcra Vekilleri Heyeti Kararı EK 3.40 Macar Üniversite Öğrencilerinin Darülmuallimât'ı Ziyaretlerinde Kız Öğrencilerin Bunlarla Dans Etmeleri Konusunda Trabzon Mebusu Ahmed Muhtar Bey'in 29 Ocak 1925 Tarihli Soru Önergesi EK 3.41 Macar Öğrencilerin Ziyareti Sırasında Meydana Gelen Olaylar Nedeniyle İstanbul Darülfünunu'nun Yönetimi Hakkında Hükümetin Tutumunun Ne Olacağı Konusunda Denizli Mebusu Dr. Kâzım Bey'in Soru Önergesi EK 3.42 Macar Öğrencilerin Ziyareti Sırasında Meydana Gelen Olaylar Nedeniyle İstanbul Darülfünunu'nun Kötü Bir Durum Aldığı Konusunda Eskişehir Mebusu Emin Bey ile Aksaray Mebusu Vehbi Bey'in 28 Ocak 1925 Tarihli Ortak Soru Önergesi EK 3.43 İstanbul Darülfünunu Birliği Nizamnamesi (1339 [1924]) EK 3.44 "Darülfünun İnzibat ve Devam Talimatnamesi"nin Mevki'-i Mer'iyete Vaz'ı Hakkında Kararname EK 3.45 Tıp Fakültesinin Haydarpaşa'da Kalması Hakkında Heyeti Umumiye Kararı [1] EK 3.46 Muallim Rasim Ali Bey'in Maarif Vekâleti Emrine Alınmasına İlişkin 27 Ekim 1932 Tarih ve 9152 Sayılı Üçlü Kararname EK 3.47 Muallim Rasim Ali Bey'in İhracı Hakkında 5 Ocak 1933 Tarih ve 9290 Sayılı Üçlü Kararname 438 EK 3.48 Hukuk Medresesi'nin İmtihanları Hakkında Mülga Maarif Nezâreti'nin 21 Mayıs Sene 332 [3 Haziran 1916] Tarihli ve 151/111163 Numerolu Tezkiresile Tebliğ Edilen Muvakkat Talimatnamedir 440 EK 3.49 Hukuk Fakültesi'nde Mukayyed İken Terk-i Tahsil Edenlerin Tecdid-i Kayıdlarma Dair Talimatname 441 EK 3.50 [Fen Fakültesi] Fakülte Meclisi Mesai Talimatnamesi 443 EK 3.51 Fen Fakültesi Enstitüler Talimatnamesi 445 EK 3.52 Fen Fakültesi Reisi Hüsnü Hâmid [Sayman] Bey'in Fen Fakültesi Mecmuası Hakkındaki Yazısı 447 EK 3.53 [Fen Fakültesi] Fakülte Mecmuasının Suret-i Neşrine Dair Talimatname 448 EK 3.54 Fen Fakültesi Reisi Hüsnü Hâmid [Sayman] Bey'in Mühendislik Dalları Açılmasına İlişkin Yazısı 452 EK 3.55 Demiryolu İnşaatında Darülfünun Fen Fakültesi'ndeki Jeolog Öğretim Üyelerinin Görevlendirilmesi Hakkındaki Yazışmalar 456 EK 3.56 İlhami [Cıvaoğlu] Bey Hakkında Maarif Vekâleti'nden Fen Fakültesi Reisi Hüsnü Hâmid [Sayman] Bey'e Yazılan 21 Temmuz 1926 Tarihli Yazı 460 EK 3.57 İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesine Mülhak "Türkiyat Enstitüsü" Talimatnamesi 462 EK 3.58 İstanbul Arkeoloji Müzesi Eski Müdürü Halil Ethem [Eldem] Bey'e Fahrî Müderrislik Verilmesine İlişkin 19 Mayıs 1931 Tarih ve 7378 Sayılı Üçlü Kararname 463 EK 3.59 Tevhidi Tedrisat Kanunu [1] 464 EK 3.60 Hukuk Fakültesi Doktora Talimatnamesi 466 EK 3.61 Edebiyat Fakültesi Kütüphaneleri 467, EK 3.62 Hukuk Fakültesi Kütüphaneleri 469 EK 3.63 [Fen Fakültesi] Enstitü Kütüphaneleri Talimatnamesi 470 EK 3.64 Yıldız Sarayı Kütüphanesi'nin Darülfünun'a Devrine İlişkin 1 Haziran 1924 Tarih ve 565 Sayılı Kararname 472 EK 3.65 Darülfünun ile İlgili Bütçe ve Kesin Hesap Kanunları 477 EK 3.66 1336 [1920] Muvazenei Umumiye Kanununda Darülfünun Bütçesi 479 EK 3.67 İstanbul Darülfünununun Şahsiyeti Hükmiyesi Hakkında Kanun [1] 481 EK 3.68 Darülfünun Emini'nin Bütçe Tekliflerinin Kurala Uygun Olarak Yapılması Konusundaki Yazısı 483 EK 3.69 Konya Hukuk Mektebi Eski Müdürü Refik Bey'in Maaşı Hakkında TBMM Kararı 484 EK 3.70 Tekaüd Maaşile Muallim ve Müderrislik, Doktor, Eczacı, Baytar, Mühendis ve Kondüktörlük Maaşlarının Bir Zat Uhdesinde İçtima Edebileceğine Dair Kanun 485 EK 3.71 1927 Yılı Bütçe Kanununa Ekli [C] Cetveline Göre Darülfünun ve Fakültelerin Kadroları ve Maaşlar 490 EK 3.72 Müderris Merhum Doktor Vasfi Bey'in Refikasiyle Mahdumlarına Hidematı Vataniye Tertibinden Maaş Tahsisi Hakkında Kanun 491 EK 3.73 Hukuk Müderrisi ve Meclisi Müderrisin Reisi Ahmet Salâhattin Bey Merhumun Refikasiyle Mahdumuna Hidematı Vataniye Tertibinden Maaş Tahsisi Hakkında Kanun 492 EK 3.74 Darülfünun İçin İthal Edilen Malzemenin Kambiyo Kararından Muaf Olmasına Dair Kararname 493 EK 3.75 "Darülfünunun 1931 Malî Bütçesinin Esbabı Mucibe Lâyihası"na Ekli "H-Cetveli" 494 EK 3.76 İstanbul Darülfünunu'nun 1931 Mali Senesi Bütçe Kanunu 505 EK 3.77 Fen Fakültesi Elektromekanik Enstitüsü İçin İthal Edilecek Malzemenin Kambiyo Kararından Muaf Olmasına Dair Kararname 506 EK 3.78 Darülfünun ve Mekâtibi Aliye Muallim ve Müderrislerinin Terfi ve Terfihlerine Dair Maarif Vekâletince İhzar Olunan Lâyiha-yı Kanuniye [1923] 507 Kaynakça 513 Dizin  |
